9.SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI SINAVI

1.Edebiyat,bir güzel sanat dalıdır.Bütün sanatlar gibi,edebiyat sanatı da öğrenilmez.Onun ancak bilimi öğretilebilir.Yani demek istiyorum ki,sanat,bilimden sonra gelir ve her sanatçı,işin bilim yanını öğrendikten sonra,kendi sanatını kendini oluşturur.Edebiyat kitapları da bilimi öğretme bakımından yararlıdır.

Aşağıdaki yargılardan hangisi bu parçanın düşüncesi ile çelişir?

A)Bilim öğrenmeden sanat yapılamaz.

B)Edebiyat bir güzel sanat dalıdır.

C)Edebiyat kitapları edebiyat sanatını da öğretir.     

D)Edebiyat kitaplarıyla edebiyat bilimi öğretilir.

E)Sanatçı,bilimi öğrendikten sonra kendi sanatını kendi oluşturur.

    2. .  Aşağıdaki tanımlardan hangisi yanlıştır?

a. Anlam bütünlüğü taşıyan ikiden çok mısra kümesine bent denir.

b. Mısra sonlarında, ayrı anlamdaki kelimelerdeki ses benzerliğine kafiye denir.

c. Divan şiirinde ve onun etkisinde kalan şiirlerde anlam bütünlüğü taşıyan iki mısraya beyit denir.

d. Ölçülü mısra kümeleriyle kurulan yazı şekline nazım, nazımla ortaya konmuş kısa eserlere dörtlük denir.             

e. Ölçü ve uyak geleneğine bağlı olmayan yazılara nesir denir.

     3.               I.   Görünce bir kuvvetin bükülmeyen kolunu

                            Ne var değiştirse de ayaklarım yolunu

                     II.    Hasretinle her dem bağrım deliktir

                            Kül oldu vücudum yanıktır

                     III. Karışmasın kimse benim karıma

                            Rahm etmesin gören ah u zarıma

                     IV  Gökyüzünde tüten olsam

                           Yeryüzünde biten olsam

                      V. İstinye Körfezi’nde bu akşam garipliği

                            Bir mihnetin sonunda teselli kadar iyi

Yukarıdaki beyitlerin hangisinde, redif kullanılmamıştır?

 a. I        b. II              c. III              d. IV        e. V     

   4. Sağ yanımda homurdayan, ak köpüklü engin mavilik… İsyan eden bir insan gibi üzerimde engin bir mavi kubbe… kandillerini yakmış; sessizlik içinde huzur bulan bir derviş sanki.”

Yukarıdaki parçada “benzeyen” varlıklar aşağıdakilerden hangileridir?

a. İnsan- dalga             b. Su- köpük        c. Deniz- gökyüzü

d. Sular- gökyüzü        e. İnsan- gökyüzü         

   

   5. “Yaşamı anlayabilmek için tek şey yeterli değil. Umut, büyük bir öğretmendir; ama, umutsuzluk da büyük bir öğretmendir. Merak büyük bir öğretmendir; ama, şaşkınlık da öyledir. Yaşamın kendisi de bir öğretmendir de ölüm de”

Bu parçada belirtilenlerle asıl anlatılmak istenen nedir?

a. Hayat, engellerle dolu olduğundan bazen çok sıkıcı gelebilir insana

b. İyimser kişilerin mutlu olması çok da zor değildir.

c. İnsanlar dış dünyayı duyuları ve duygularıyla anlamak durumundadır.

d. Gerçek yaşam, kitaplarla değil, deneyimlerle güzelleşir.

e. Yaşamı anlayabilmek, olumlu ve olumsuz durumları bir arada düşünmekle mümkündür.    

      

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde dört ögesi de bulunan bir teşbih vardır?

A)Sarar yırtık bir yağmurluk gibi hüzün gönlümü

B)Yarım bir kızartı içindedir gökyüzü

C)Puslu bir çisenti arkasında kalsın ay

D)Sıla kızgın bir deniz,yaksın,dağlasın

E)Oralarda kaldı bir yanı,bir yanım buralarda.  

 

 7. Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilal.

Yukarıdaki dizede,aşağıdaki edebi sanatlardan hangileri vardır?

A)Teşhis-mecaz-ı mürsel

B)Benzetme-mecaz

C)Açık istiare-telmih

D)Hüsn-i talil-telmih

E)Teşhis-İstiare     

   8. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif vardır?

A)Sönmüş saçlarında son damla ışık

     Ve yüzleri duman kadar dağınık

B)Bir düşün içinde gibi her akşam

     Geçer bu sokaktan binlerce adam

C)Umut gözlerinde ölü bir bakış

    Bulamadılar nedir ki,yaz kış

D)Çığlık bir bükülüş dudaklarında

    Dolaşırlar şehrin sokaklarında

E)Sanki yalvaran bir duadır onlar

    Bir nehir,bu nehir her akşam akar  

   

   9. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?

A)Geniş kanatları boşlukta simsiyah açılan

    Ve arkasında güneş doğmayan büyük kapıdan

B)Yaşamak zevki nedir bilmez ölümden korkan

     Gür bir imanla damarlarda ateşten bir kan

C)Geçince başlayacak bitmeyen sükûnlu gece

    Guruba karşı bu son bahçelerde keyfince

D)Ya şevk içinde harap ol,ya aşk içinde gönül

     Ya lâle açmalıdır göğsümüzde yahut gül

E)Böyle bir dersi alan ruha vatan dar görünür

    Daima başka sefer,başka ufuklar görünür    

     

   10. Aşağıdakilerden hangisi teşhise(kişileştirme) örnek olarak gösterilemez?

A)Islak tavandan içeriye sinirli bir ışık süzüldü.

B)Bütün masallar yaylanın koynunda büyüdü.

C)Destanlar suyunu,Sakarya nehrinden aldı.    

D)Yayla insanı durgun,vurdumduymaz bir göl gibidir.

E)Yaylanın sesi yanık,türküsü acıklıdır.

   11. Çalıkuşu,tamamıyla eski Çalıkuşu olmuştu.Geçici bir fırtına ile örselendikten sonra tekrar güneşe kavuşan taze çiçekler gibi günden güne açılıyordu.

Yukarıdaki parçada birbirine benzetilenler,aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir?

A)Çalıkuşu-çiçekler           B)Fırtına-çiçekler

C)Çiçekler-güneş               D)Çalıkuşu-güneş

E)Fırtına-Çalıkuşu             

    

   12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yarım uyak vardır?

A)Bir varlığı istemekle hâlâ,sersem

    Dünyaları eskitip geçenler her dem

B)Onlar ki öz olmakla ün almışlardır

    Yükseklere çok düşünce salmışlardır

C)Benim çektiğimi kimler çeker

    Gözlerim kanlı yaşyar döker   

 

D)Esrârını âlemin bilen bir insan

     Kaygıyla sevinci bir tutar her yandan

E)Bir şanlı saray gökleri sarmıştı kolu

    Şahlar eşiğine yüz sürmüştü yolu

   13. .Ellerim takılırken rüzgârların saçına

          Asıldı arabamız bir dağın yamacına

          Her tarafta yükseklik,her tarafta ıssızlık

          Yalnız arabacının dudağında bir ıslık

Bu dörtlüğün uyak düzeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)Düz uyak           B)Sarma uyak     C)Çapraz uyak

D)Cinaslı uyak      E)Örüşük uyak  

 

   14. Edebiyatta insana ait özellikler kurmaca bir yapıyla verilir. Bu yapı içinde gerçek dünya değiştirilir. Okuyucuya estetik bir zevk verecek biçimde şekillendirilir. Bu nedenle edebî metinlerin dili günlük dilden farklı bir yapıdadır. Mecazlı ifadelere sıkça başvurulur.

Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A)Edebiyat insana ait özellikleri kurmaca bir yapıyla verir.

B)Edebî metinlerde gerçek dünya değiştirilerek verilir.

C)Edebî metinlerde okuyucuya estetik zevk vermek amaçlanır.

D)Edebî metinler gelenekle sıkı bir ilişki içindedir.  

E)Edebî metinlerde işlenmiş bir dil vardır.

   15. Edebî metinler kurmaca bir yapıya sahiptir. Bu kurmacanın malzemesi gerçek ve gerçekliktir. Edebî metnin yapısını meydana getiren bütün ögeler somut olarak vardır. Gerçek ve gerçeklik günlük hayatta çok farklı görünüş ve kılıklarda karşımıza çıkar.

Yukarıdaki parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A)Edebî metinlerin malzemesi gerçekliktir.

B)Edebî metni meydana getiren ögeler somut olarak vardır.

C)Edebî metinler kurmacadır.

D)Edebî metinlerde kullanılan dil işlenmiş bir dildir.              

E)Edebî metinlerdeki gerçeklik günlük hayattan farklı bir gerçekliktir.

   16.Aşağıdaki dizelerin hangisinde ulama yoktur?

A)İstanbul’un öyledir baharı

B)Bir aşk oluverdi âşinalık

C)Aylarca hayal içinde kaldık

D)Zannımca Erenköyü’nde artık    

E)Görmez felek öyle bir baharı 

     

    17.Aşağıdaki beyitlerin hangisinde tunç kafiye vardır?

A)Eyvah ne yer yâr kaldı

    Gönlüm dolu âh u zâr kaldı

B)Tabiplerde ilaç yoktur yarama     

    Aşk deyince ötesini arama

C)Meraklanma,gönlüm dağlardan yüce

    Bir gün değil,beş gün değil,her gece

D)Bildir bana nerde,nerde Yarab

    Kim attı beni bu derde Yarab

E)Süratle nasıl da değişti halim

    Almaz bunu havsalam,hayâlim.

    18.Aşağıdaki beyitlerin hangisinde cinaslı kafiye vardır?

A)Bir bölük turnaya sökün dediler

    Yürekteki derdi sökün dediler

B)Sihrine uğrattın şaşırttın beni

    Aşk ateşi ile pişirdin beni

C)Veysel der ismini koymam dilimden

    Ayrı düştüm vatanımdan ilimden

D)Geçti istemem gelmeni

     Yokluğunda buldum seni

E)Vurdu beni zalim,kanlı yaramaz

     Gayet çoktur,değil benim yaram az   

   19.Aruz ölçüsü(vezni) ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Hecelerin uzunluk-kısalık gibi ses değeri bakımından denk olmasına dayanır.

B)Arap edebiyatında ortaya çıkmıştır.

C)Türk dilinin yapısına uygundur.    

D)Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.

E)Mısra sonlarındaki bütün heceler kapalı sayılır.

   20.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?

A)Hece ölçüsü,bir şiirin bütün dizelerinin eşit sayıda heceden oluşması esasına dayanır.

B)Yazılış ve okunuşları aynı ancak anlamları farklı sözler cinaslı kafiyeyi oluşturur.

C)Bir dizenin sonundaki bir sözcük başka bir dizenin sonundaki sözcüğün sonunda geçiyorsa buna tunç uyak denir.

D)Aruz ölçüsü sözcükteki kapalı ve açık hecelerin belli bir düzen içinde alt alta gelmesiyle oluşan bir ahenk içerir?

E)Dize sonlarında anlamları ve görevleri aynı olan ses veya sözlere uyak denir.  

 

    21. Evleri var hâne hâne

          Benleri var dâne dâne

          Saramadan kâne kâne

          Görmedin mi ah civan Aliş’imi

   Yukarıdaki dörtlük ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Redif kullanılmıştır.  

B) a a a b şeklinde kafiyelenmiştir.

C) Zengin kafiye kullanılmıştır.

D) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

E) “Kana kana” söyleyişi kafiye için “kâne kâne” olmuştur.

    22. Ak tüylü köpektir koyun sürüsüyle
        Seğirtir kaval sesinde sağa sola

        Çobandır köyün yamacında

        Yayar davarı da çömelir

         Meşe dallarının altına

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik vardır?

A) Lirik           B) Dramatik                C) Didaktik

D) Epik           E) Pastoral   

   

   23. Kara gözler, kara gözler
         Kararmış kara gözler,
          Gemim deryada kaldı,
          Yelkenim kara gözler.

Bu dörtlükteki en belirgin edebi sanat, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tecahül-i arif
B) Kinaye
C) Mübalağa
D) Teşbih
E) Cinas            

    24.  Tarihsel ve sosyal alandan hareketle dille gerçekleştirilen edebî metinler de diğer güzel sanat eserleri gibi döneminden izler taşır. Çünkü döneminde hâkim olan ahlâk ve estetik anlayışına uygun olarak kaleme alınmıştır bu metinler.

Yukarıdaki parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki seçeneklerden hanginde verilmiştir?

A)Edebî metinler oluşturduğu dönemin özelliklerini üzerinde taşır.

B)Edebî metinler şairin düşünce dünyasının yansımasıdır.

C)Edebî metinler sosyal çevreden etkilenir.

D)Edebî metinlerde tarihsel olaylar işlenebilir.

E)Ahlâk ve estetik edebî metinlerin en önemli parçasıdır.  

   25. Yunus Emre 13. yüzyılda Anadolu’da yaşamış mutasavvıf bir şairimizdir. Tasavvuf düşüncesinde dünya geçici bir yer olarak görülmektedir. Çünkü asıl olan ölümden sonra sürdürülecek hayattır. Gerçek mutluluğa ancak orada ulaşılabilir. Bu dünya geçicidir; burası yalnızca ahirete hazırlık yeridir. Bu anlayış tasavvuf düşüncesinin esasıdır.

Yunus’u dönemindeki bu düşünceyle şiir yazmaya iten etmen aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmektedir?

A)Dini yaşayış

B)Dönemindeki Zihniyet     

C)Sanat

D)Tarihi faktörler

E)Savaşlar

                                                               

 CEVAP ANAHTARI

1.C    2.D    3.E     4.C     5.E     6.A    7.A    8.D    9.B    10.D   11.A    12.C  13.A

14.D    15.D     16.D    17.B    18.E    19C     20.E   21.A  22.E   23.E  24.A   25.B