NESİR TÜRLERİ, DÜZ YAZI ÇEŞİTLERİ

NESİR

1.Kurallı ve düzgün nesir:Roman,hikaye,tiyatro,makale,deneme,monografi ve tarih… eserlerinde kullanılır.
2.Edebi Nesir:Bu türlü yazılarda alalade sözlerden daha ileri bir güzellik oluşturmak amacı vardır.MENSURE- MENSUR ŞİİR denir.
3.Sanatlı(Süslü) Nesir:((Secili nesir) bu tarz kafiyelere SECİ denir.Eski edebiyatımızda böyle sanatlı nesirlere İNŞA,bu tarz yazılardan meydana gelen eserlere de MÜNŞEAT denir.

NESİR TÜRLERİ

1.ROMAN:
Gerçek veya gerçeğe uygun olayların anlatıldığı büyük hacimli eserlerdir.Mekan,zaman,kişiler,olaylar vardır.
Dünyada modern romanın ilk örneği Cervantes’in Don Kişot’udur.Türk edebiyatında ilk roman Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat’tır.İlk edebi roman:Namık Kemal-İntibah.İlk psikolojik roman:Mehmet Rauf-Eylül.Batılı anlamda ilk roman:Halit Ziya-Mai ve Siyah.İlk realist roman:R.Mahmut Ekrem:Araba Sevdası.İlk çeviri roman:Yusuf Kamil Paşa’nın Fenelon’dan çevirdiği Telemak’tır

Konularına göre romanlar

1.Tarihi roman:
Esas biçim ve değerini romantik akıma bağlı yazarlarda bulmuştur.Bu türün ilk büyük romancısı Walter Scott’tur.
Victor Hügo-Notre Dame de Paris,Alexandre Dumas-Üç Silahşörler,Monte Kristo,Nikolo Gogol-Taras Bulba,Gustave Flaubert-Salambo,Alessandra Manzoni-Nişanlılar.

*Türk edebiyatında tarihi romanın ilk örneğini Namık Kemal CEZMİ ile vermiştir.A.Mithat-Hasan Mellah,Yeniçeriler.

2.Macera Romanı:
Değişik,şaşırtıcı,beklenmez,esrarlı olaylar.Olay,hemen her şeydir.Merak ve heyecan vardır.Dikkat daima uyanıktır.
İngiliz Daniel Defoe-Robinson Crusoe.

3)Polis ve Cinayet Romanları:
Macera romanlarına benzer.Hırsızlık,cinayet ve polis-suçlu mücadelesi vardır.
Edgar Allen Poe-Olağanüstü Hikayeler,A.Conan Doyle_Sherlok Holmes,Agatha Christie.

4.Egzotik Roman:
Macera romanlarına benzer.Amaç,Avrupa’ya uzak ve meçhul ülkelerin iklim ve manzaralarını,oralarda yaşayanların töre ve adetlerini tanıtmaktır.Bol serüvenli,bol olaylı,hareketlidir.
Ernest Hemingway-Klimanjaro’nun Karları,Voltaire-Candide ve Zadig,Chateabriand-Atala.Büyük temsilcisi Pierre Loti-Azade,Madam Krizantem.

5.Sosyal Roman.
a)Töre Romanları:Bir maksat(tez)peşinde koşmayan sosyal romanlardır.İlk defa realistler yazmıştır.Natüralistler,bunu biraz daha geliştirmişlerdir.Gelenek,folklor,ekonomik durum,iklim,tabiat gibi toplum ve çevre şartları önemlidir

Bu türün kurucusu Goncaurt Kardeşler’dir.

b)Tezli Roman:Bir görüşü benimsetmek,bir fikri ispatlamak,bir zümreyi kınamak için yazılırlar.Victor Hügo,Flaubert,Balzac,Emile Zola,Anatole France.,Romain Rolland,Leon Tolstoy,Turgenyev, Steinbeck.
Türk edebiyatında:N.Kemal-İntibah,A.Mithat-Felatun Beyle Rakım Efendi,Samipaşazade Sezai-Sergüzeşt,Recaizade Ekrem-Araba Sevdası,Nabizade Nazım-Zehra.

6.Psikolojik Roman:İlk örneği klasik akımın tek romancısı Madame de la Fayette’in La Princesse de Cleves romanıdır.
Ünlü romancılar:Paul Bourget,Dostoyevski,Andre Gide,Camus.
Türk Edebiyatında:M.Rauf-Eylül,Peyami Safa-9.Hariciye Koğuşu,Bir tereddüdün Romanı,Matmazel Noralya’nın Koltuğu,Yalnızız.

2.HİKAYE:

Hayatın belli bir kesitini,”an”ı anlatır.(Serim,düğüm,çözüm)Dünyada hikayenin kurucusu olarak Dekameron kitabıyla Giovanni Boccacio’dur.

a)Maupassant tarzı:Olay belli bir mantık dahilinde işlenir(Olay hikayesi)=Ömer Seyfettin.

b)Çehov tarzı:Olayın başı,sonu,düğümü yoktur.Kişiler tamamıyla tanıtılmaz,sezdirilir.(Durum hikayesi)Memduh Şevket Esendal,Sait Faik,Refik Halit,Halit Ziya.

*Türk edebiyatında ilk hikaye kitabı:Emin Nihat(Müsameretname-1873),Ahmet Mithat-Letaif-i Rivayet.Tanzimat devrinde,sağlam kuruluşu ilk telif hikayeler Samipaşazade Sezai’nin “Küçük Şeyler”idir.

3.BİYOGRAFİ-OTOBİYOGRAFİ:

Eski edebiyatımızda Şuara tezkireleri,menakıbnameler,Kısas-ı Enbiya vardır.Biyografi ünlü bir kişinin hayatının yazılması,otobiyografi,insanın kendi hayatını yazmasıdır.İlk tezkire Ali Şir Nevai’nin Mecalisü’n-Nefaisi’idir.

4.MONOGRAFİ(İnceleme Yazısı):

Herhangi bir konu üzerinde çalışarak derinlemesine işlenmek suretiyle ortaya konulan inceleme eserine denir.İnceleme eserleri tek bir konuyu elle aldıkları,bir eser,bir şahsiyet veya bir hareket hakkında yazıldıkları için bunlara monografi denilmektedir.Bir kimsenin yaşamını,kişiliğini,eserlerini belli bir açıdan ele alıp inceleyen yazı.

5.BİBLİYOGRAFYA(Kitabiyat).Kitaplar hakkında bilgi veren eserlerdir.

6.ELEŞTİRİ(TENKİT)

:Şuara tezkirelerinde görülür.Eleştiri Şinasi ile başlar.Namık Kemal:Tahrib-i Harabat.Öznel ve nesnel olarak ikiye ayrılır.

7.DENEME:

Fazla derine inmeden düşündüklerini,hiçbir baskıya veya kurala uymaksızın sadece kendi içine eğilircesine anlatan yazılardır.Eskiler “kalem tecrübesi” derler.”Yazana göre yazı” diye de tanımlanır.Kesin yargılardan kaçınılır.Çok geniş bir kültüre sahip olmak gerekir.Kurucusu Montaigne’dir.İngiliz Bacon.
Okuyucuyu düşündürür.Edebiyatımızda ünlü denemeciler:Falih Rıfkı,Refik Halit,Yakup Kadri,Suut Kemal Yetkin,Nurullah Ataç,S.Eyüboğlu,Ahmet Haşim,A.H.Tanpınar.

8.FIKRA:

Fikir yazısıdır.Yazar görüşlerini kanıtlama iddiasında ve mecburiyetinde değildir.Kısa,özlü yazılardır.Gazete ve dergilerde yayınlanır.Bu yüzden kalıcılığı yoktur,etkisi birkaç günlüktür.Köşe yazısı.Ahmet Rasim,Hüseyin Cahit,A.Haşim,Burhan Felek,P.Safa,F.Rıfkı Atay.

9.GÜNLÜK(Ruzname)

Anılardan ayrılan yönü,günü gününe yazılmasıdır.Anıdan farkı kesin tarih bulunmasıdır.Halide Edip Adıvar-Handan.Nurullah Ataç “Günce”leriyle tanınmıştır.

10.ANI(HATIRA):

Tarafsız olmak önemlidir.Tarafsızlığı sağlamak için belgelere başvurulabilir.Anı yazarı,sadece hayatını anlatmaz,kendi dönemini,çevresini de anlatır.Anlatılanlar,yazarın kendisiyle sınırlı değildir.Anılar,otobiyografiye benzer;ancak otobiyografi bir hayatın tamamının anlatılmasıdır;anı ise bu hayatın belli anlarının anlatılmasıdır.

Ziya Paşa-Defter-i Âmal,Muallim Naci-Ömer’in Çocukluğu,Halit Ziya_Kırk Yıl,Saray ve Ötesi;Falih Rıfkı Atay-Zeytindağı,Çankaya.Yahya Kemal-Edebi ve Siyasi Hatırılar.Anının en eski örneği:Babür Şah-Babürname.

11.SÖYLEŞİ(SOHBET):

Okuyucularla konuşuyormuşçasına yazılır.Samimiyet önemli.Fazla edebi olmaya gerek görmeden serbestçe yazılır.Görüşlerini derinlemesine işlemek ve sözlerini ispatlamak iddiası taşımaz.Çoğunlukla anı ve izlenimlerden yararlanılır.Herkesi ilgilendiren bir konu seçilir.Yer yer sorular sorulur ve bunlar cevaplanır.Fıkradan dili yönüyle ayrılır.Nurullah Ataç,Falih Rıkı Atay,Melih Cevdet Anday,Şevket Rado.

12.GEZİ(SEYAHATNAME)

:Farklılıkları anlatır.Özgünlük önemli.Evliya Çelebi-Seyahatname,Cenab Şehabettin-Hac Yılunda,Avrupa Mektupları,Reşat Nuri-Anadolu Notları,Falih Rıfkı-Bizim Akdeniz,Denizaşırı.Yirmisekiz Çelebi Mehmet-Paris Sefaretnamesi.

13.SÖYLEV(NUTUK):

Topluluklar karşısında söz söyleme.Güven vermeli.Açıklık olmalı.

14.RÖPORTAJ:

Bir konu hakkında belli kişilerin görüşlerini öğrenmeye dayanan anlatım türüdür.Mülakat(görüşme):Sorulu-cevaplı konuşma.Herhangi bir gazeteci veya yazarın tanınmış bir kişi ile sorulu cevaplı konuşmasıdır.

15.MEKTUP:

Özel yazı,iş mektupları,felsefi mektuplar,seyahat mektupları,açık mektuplar(siyasi veya başka amaçla yazılmış)edebi mektup(tarih belgesi olabilir)
Mektuplaşma tekniği üstüne kurulmuş romanlar vardır.Fuzuli-Şikayetname.Şinasi,Namık Kemal,A.Hamit,Cahit Sıtkı en tanınmış yazarlardır.

16.MAKALE:

Her konuda bir görüşü savunmak,bir düşünceyi ispatlamak ya ada sırf bilgi vermek amacıyla yazılan yazılardır.Bir gazete yazısıdır.Ancak dergilerde de daha uzun ve etraflı makalelere rastlanır.Nesneldir,somuttur,belgelidir.Gerçekte ilmi bir araştırma eseridir.Ciddi araştırma ürünüdür.Makale yazarı sadece uzmanı olduğu konuda yazabilir.Güncelle sınırlı değildir.İlk makaleyi Şinasi yazmıştır.(Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi)

17.MASAL:

Halk edebiyatının sözlü nesir verimidir.Masallarda amaç,dini veya milli ders vermek değil,genel ahlaka dair ders vermektir.Düş ürünüdür.Zaman ve yer belirsizdir.Tekerleme ile başlar.Karamsar masal olmaz.İnsanlığın evrensel özelliklerini geleceğe taşır.Yapma masallar vardır.Yazarları bellidir.Bu yolda en güzel deneyişleri İngiliz yazar Oscar Wilde ve Danimarkalı Anderson yapmışlardır.Keloğlan,Binbir Gece Masalları,Ali Baba’nın Kırk Haramileri.

18.HALK HİKAYELERİ:

Şiir,düzyazı karışık biçimde söylenir.Halkımızın destandan romana geçiş döneminde oluşturduğu bir tür romantik hikayelerdir.Bunlar da destanlar gibi aşıklar ağzıyla ve saz eşliğinde söylenir.Sözlü uzun hikayelerdir.Aşık,hikaye anlatmayı meslek edinmiş,ekmek parasını bununla kazanan sanatçıdır.Kerem ile Aslı,Tahir ile Zühre,Karacaoğlan,Köroğlu,Kirmanşah,Battal Gazi,Ebu Müslüm,Hz.Ali hikayeleri…

19.ATASÖZÜ.(Sav,darb-ı mesel,mesel)

20.TİYATRO:

Tarihten,hayattan ve hayalden konularını alır.

A)TRAGEDYA(trajedi_keçi şarkısı)):

Eski Yunan edebiyatından doğmuştur.
*Klasisizm akımının edebi türüdür.Seyircinin “korku” ve “acıma” duygularının coşturulması ve böylece seyircilerin kötü duygulardan arındırılması amaç edinilmiştir.Konular tarihten ve mitolojiden alınmıştır.Kahramanlar üst tabaka insanlardır.Bu yüzden seçkin bir dil kullanılır.Kötü söze yer verilmez.Çirkin eylemler sahnede gösterilmez.Üç birlik(aynı olayın,aynı mekanda ve 24 saatte oluşması) kuralına uyar.Manzum olarak yazılır.5 perdedir.Koro vardır.Perde(ara) yoktur.Yazarlar.Aiskylos,Sophokles,Euripides,Corneille,Racine.

B)KOMEDYA(KOMEDİ):

İnsanların ve olayların gülünç yönlerini ortaya koyar.Güldürürken düşündürür.Konular günlük yaşamdan alınır.Her sınıftan kişi sahneye çıkarılır.(Soylu,halk,hırsız vs.)Kişiler karakterlerine uygun olarak konuşturulur.Üç birlik kuralına uyulur.5 perdedir.Manzum veya düzyazı olabilir.Kaba şakalara,sözlere yer verilebilir.Üslupta soyluluk aranmaz.Aristophanes.

a)Karakter Komedyası:İnsanların eksik,komik,gülünç,eksik taraflarını ortaya koyar.Moliere:Cimri.

b)Töre Komedyası:Toplumların aksayan,bozuk taraflarını ortaya koyar.
c)Entrika Komedyası:Kaba,gülünç esprilere,entrikalara dayanır.Derinliği yoktur.Zamanla “vodvil”e dönüşmüştür.

Feeri:Masalların sahneye uyarlanmasıdır.Fars:daha çok halk zevkini okşayan,basit davranışlı ve abartmalı komedidir.Halkı güldüren hareketlerin sık sık tekrarlanması,taklitlere fazlaca yer verilmesi önemli özelliğidir.Komedi santimantal:Duygulandırıcı komedidir.Anlatımı şairanedir.

C)DRAM:

19.yüzyılda,tragadyanın kurallarını yıkmak isteyen romantiklerin çabalarıyla doğdu.Aristokratlara karşı burjuva sınıfının dünya görüşünü ve estetik anlayışını savunur.Yaşamın acı ve gülünç taraflarını birlikte verir.Grekçe “hayattan alınan tiyatro olayı” demektir.Konular tarihten ve günlük hayattan alınır.Çirkin olaylar da sahnede gösterilir.Her sınıftan insan sahneye çıkarılır.Üç birlik kuralına uymaz.Koro bulunmaz.5 perde olması zorunlu değil.Kişiler toplumdaki konumlarına uygun olarak konuşturulur.(Uğursuzuluk Dramı,Burjuva Dramı,Mucize Dram,Satirik Dram,Melodram gibi türleri vardır.)(Diderot,Goethe,Schiller,Shakespeare,Victor Hügo,A.de Musset)
Melodram:Duygulandırıcı ve fazlaca heyecan vericidir.

MÜZİKLİ TİYATRO VE ÇEŞİTLERİ

Sözleri bestelenmiş tiyatrodur.Sözlerin bestelilik derecesine göre dörde ayrılır:
A)Opera:Bütün sözleri bestelenmiş trajedi ya da dramdır.Müzikal ve duygusal tiyatronun en sanatlısıdır.Kültür düzeyi yüksek kişilere seslenir.
B)Operet:Bir kısım sözleri besteli bir kısmı müziksiz(normal konuşmalı)dir.Müziksiz bölümler daha çoktur.Halka seslenmek amacıyla yazılır.Operetin müziği çabuk kavranabilen,dillerde tekrar edilebilecek nitelikte olur,basittir.
C)Komedi Müzikal:Sözlerinin arasında müzikli parçalar bulunan vodvil ya da komedilerdir.
D)Bale:Konusunu belli bir müziğe bağlı dans ve hareketlerle anlatan tiyatro türüdür;konuşma yoktur.
E)Pandomim:Konuşmasız,sözsüz tiyatrodur.Konu,jest ve mimiklerle,hareketlerle anlatılır.

EPİK TİYATRO:

20.yy.’da Bertolt Brecht’le gelişti.(Sezuon’ın İyi İnsanı)Anlatıya başvurur.Seyirci gözlemci olarak tutulur.Seyirci etkin duruma sokulur,gerilimi arttırılır.Seyirciye birtakım yargılar verdirilir.Seyirciye dünya görüşü sunulur.Akıl egemendir.Olayların akışı aşamalı,sıçramalıdır.İnsan değişir ve değiştirir.Kanıtlar ve kanıtlamalarla çalışılır.Seyircileri,oyuna konu olan olayın dışında tutma ve seyircinin coşku ve gerilime kapılmadan soğukkanlılıkla oyunu değerlendirmesini amaçlayan tiyatro türüdür.Seyircinin oyunu seyrederken eleştirel bir tavır takınması istenir.

21.TARİH:
Dünya edebiyatında tarih türünün ilk büyük yazarı Herodotos’tur.


DİVAN EDEBİYATINDA DÜZ YAZI TÜRLERİ

Tezkire:Şairlerin hayatını anlatanlara tezkiretü’ş-şuara denir.Tezkiretü(l-hattatin vardır.Çağatay sahasında Ali Şir Nevai’nin Mecalisü’n Nefais adlı eseri vardır.
Sefaretnameler:Osmanlı Devleti zamanında siyasi bir görevle yabancı ülkelere gönderilen elçilerin gittikleri yerlerle ilgili olarak yazdıkları eserlere denir.Yirmisekiz Çelebi Mehmet-Paris Sefaretnamesi.
Münşeat(Mektup):Fuzuli’nin Şikayetnamesi en ünlüdür.Bunların yanında Nergisi,Veysi ve Akif Paşa münşeatlarıyla ünlüdür.

HALK EDEBİYATINDA DÜZ YAZI TÜRLERİ

Halk Masalları:Olağanüstü olaylar,cinler,periler,ejderhalar vardır.Sözlü gelenektir.
Halk Hikayeleri:Şiir-düzyazı karışık bir biçimdir.Gerçek veya hayali olabilir.Sözlü gelenektir.
Aşk Hikayeleri:Kerem ile Aslı,Aşık Garip,Tahir ile Zühre.Karacaoğlan
Kahramanlık Hikayeleri:Köroğlu,Kirmanşah,Battal Gazi,Ebu Müslüm,Hz.Ali Hikayeleri.
Halk Tiyatrosu:
Karagöz:Gölge oyunudur.Giriş,muhavere(konuşma),fasıl,bitiş.Tipler:Karagöz,Hacıvat,Çelebi,Zenne(kadın),Tiryaki,Beberuhi.
Ortaoyunu:Karagöz’ün perdeden inmiş halidirKavuklu ve Pişekar.Dekor birkaç eşyadır.
Meddah:Hikaye anlatıcı demektir.Hikaye anlatma ve taklit yapma sanatıdır.Bir kişidir.Aksesuar mendil ile sopadır.
Dede Korkut Hikayeleri:Bir önsüz ile 12 hikayeden oluşur.Oğuz lehçesiyle yazılmıştır.Tarih ve toplum yönünden,Oğuzlarla ilgili yaşayışları ve gerçekleri yansıtması bakımından önemlidir.


KONULARI BAKIMINDAN ŞİİRLER


1.LİRİK ŞİİR:

”Lir” Eski Yunan’da bir sazın ismidir.Lirik şiir de bu saz ile söylenen şiirlerden doğmuştur.Divan edebiyatında özellikle gazeller,murabbalar ve şarkılar;Halk edebiyatında,koşmalar ve semailer lirik şiir türüne örnektir.İnsan duygularının çok etkili ve coşkun anlatıldığı şiirlerdir.Duygusal coşkunlukları anlatır.Yunus Emre,Fuzuli,Baki,Nedim,Karacaoğlan,Ahmet Haşim,Yaya Kemal.

2.EPİK ŞİİR:

Savaş ve kahramanlık olaylarını,toplumu etkileyen sosyal olayları anlatan şiirlerdir.Epik şiirlere epope(destan) da denir.M.Akif Ersoy-Çanakkale Şehitleri,Fazıl Hüsnü Dağlarca-Üç Şehitler Destanı.Milli destanlar da epik şiirin önemli örneklerindendir.

C)DİDAKTİK ŞİİR:

Öğretici,bilgi verici,nasihat verici şiirlerdir.Kutadgu Bilig didaktik bir eserdir.Fabller de buna örnektir.

D)SATİRİK ŞİİR:

Yergi ve eleştirici amaçlı şiirlerdir.Eleştirerek doğru olanı göstermeyi amaçlar.Halk edebiyatında “taşlama”,Divan edebiyatında “hiciv”,Batı edebiyatında “satir” adını alır yergi.Halk edebiyatında Seyrani,Kaygusuz Abdal;Divan edebiyatında Nef’i-Siham-ı Kaza,Şeyhi-Harname;Tanzimat sonrası edebiyatta da Ziya Paşa,Şair Eşref,Neyzen Tevfik satirik şiirin başarılı örneklerini vermişlerdir.

E)PASTORAL ŞİİR:

Doğa güzelliklerini,kır hayatının üstünlüklerini anlatan şiirlerdir.Batı edebiyatında iki tür pastoral şiir vardır:
1.Eglog:Çobanların karşılıklı konuşturulması yoluyla oluşturulan pastoral şiirler.
2.İdil:Tasvirli;mutluluk,sessizlik duygu ve düşünce rahatlığını işleyen pastoral şiirler.
Bizim edebiyatımızda eglog örneği yoktur.İlk pastoral şiir,Abdülhak Hamit Tahran’ın “Sahra” adlı eseridir.Kemalettin Kamu-Bingöl Çobanları,Faruk Nafiz Çamlıbel-Çoban Çeşmesi.
Batıda pastoral şiirin en büyük ustaları Eski Yunan şairi Theokritos ile Vergilius’tur.

F)DRAMATİK ŞİİR:

Bir olayı,bir duygu ve düşünceyi çok canlı bir biçimde anlatmak;gerekiyorsa kavramları bile somutlayarak elle tutulur,gözle görülür biçime sokmak,dramatize etmektir.Dramatik şiir de,anlattığını,insanın gözünün önünde tiyatro gibi canlandırabilen şiirdir.

EDEBİ BİLGİLER


Nazım Birimi:Şiir bütününü oluşturmaya yarayan öğelerdir.
MISRA:Bir satırlık nazım birimi.
Azade Mısra:Tek başına bir anlam ifade eden ve hiçbir manzumenin parçası olmayan tek mısralardır.
Berceste Mısra:Yüksek bir anlam ifade eden ve kolaylıkla hatırda kalan (seçkin) mısralardır.
Baki kalan bu kubbede bir hoş sadâ imiş(Berceste)
Eğer maksud eserse mısra-ı berceste kâfidir.(Berceste)
Bu dil ağzımda annemin sütüdür.(Azade Mısra)

BEYİT:Aynı vezinle iki mısradan meydana gelen nazım birimi.Mısralara kafiyeli olmayan beyte “müfred” denir.Mısraları kafiyeli olan beyte “musarra” denir.

ÜÇLÜK:3 MISRA.En çok Batı tesirindeki Türk edebiyatı nazım biçimlerinde kullanılır.
DÖRTLÜK:4 mısra.

VEZİN   (ÖLÇÜ) ve ÇEŞİTLERİ

1.HECE:Hece sayısına dayanır.Duraklar vardır.Mısra belli noktalardan bölünür.Hece vezni Türk edebiyatının başlangıcından bu yana kullanılmıştır.Halk edebiyatında.
5 heceli(3+2),6 heceli(3+3),7 heceli(4+3 veya 3+4).16 heceliler de var.
Bu akşam bilmediğim\bir alem içindeyim
Ya rüyada bir seyyah\ya semavi Çin’deyim.

2.Aruz vezni:Hecelerin açık veya kapalı oluşları esasına dayanır.İslam medeniyetine bağlı milletlerin edebiyatında görülür.Açık hece:ünlü sesler;kapalı hece:ünsüz sesler.Uzun heceler kapalı sayılır.İlk olarak Kutadgu Bilig’de kullanılmıştır.Tevfik Fikret-Mehmet Akif-Yahya Kemal aruzu çok iyi kullanan şairlerdir.

Aruza Ait Özellikler

*İmale(Uzatma):Açık olan heceyi kapalı yapılması.Kısa olan heceyi uzun okuma.Bir aruz hatasıdır.Altına çizgi konur.
*Zihaf(Kısaltma):Kapalı(uzun) bir heceyi vezin gereği kısa yapma.Üstüne çizgi konur.
*Med:Şâh,yâr,zülf,dert gibi kelimeleri (_.) şeklinde belirtme.

REDİF
Mısra sonlarındaki benzeşen sesler görev ve anlamca aynı ise rediftir.

KAFİYE

Yarım kafiye:Bir ünsüz benzeşir.Halk edebiyatında kullanılır genellikle.
Aşkın şarabından içem
Mecnun olup dağa düşem.

Tam kafiye:Bir ünlü bir ünsüz sesler benzeşir.2 ses benzerliği.

Dolu rüzgarlarla çıkıp ufka giden yelken-li
Gidişin seçtiğin akşam saatinden bel-li

Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker
Gökten cdad inerek öpse o pak alnı değer.

Not:Bir tük ünlü ile oluşan kafiyeler de tam kafiye kabul edilir(â ve û)

Akar çağıl çağıl o su\Ki bağlara revanedir
Meler başında bu kuzu\Bu bir güzel teranedir.

Zengin Kafiye:Üçten fazla ses benzerliği.

Çok sürse ayrılık aradan geçse çok sene Ne onda merhamet ne bende gurur
Biz sende olmasak bile bizdesin gene. Her gece evinin önünde durur.

Eyvah!..Ne yer kaldı ne yâr kaldı Bilmem ki adını onun kim saklar
Gönlüm dolu ah ü zâr kaldı Besbelli üşütür soğuk topraklar.

(Çıkakları yakın olan sessiz harfler:c-ç,ç-ş,s-ş,l-r,ğ-y,ka-ke,d-t,z-s ile de yarım uyak yapılabilir)

Tunç Kafiye:Zengin kafiye türüdür.

Sabahleyin gökyüzü parlak,ufuk açıktı   Çınla ey coşkun deniz,kayalıklarda çınla
Güneşli bir havada yaylımız yola çıktı. Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla.

Cinaslı Kafiye:Sesteş kelimelerle yapılır.Zengin uyağın bir türüdür.

Yaradanım affeyle\Bende her günah
Bir vefasız yâr için\Çekiyorum her gün âh.

Çay kuru çeşme kuru\Nerde içsin kuzu su
Beni yakıp bitiren\Bir ananın kuzusu.

KAFİYE DÜZENLERİ(ÖRGÜLERİ)(Şiirdeki dizilişlerine göre)

A)DÜZ KAFİYE:Mesnevi tarzı denir.aa bb cc dd

B)ÇAPRAZ KAFİYE:Dörtlüklerle kurulan nazım türlerinde görülür.abab cdcd

C)SARMA KAFİYE:abba cddc

D)ÖRÜŞÜK KAFİYE:aba bab (İlk kez İtalyan edebiyatında ve terze-rima nazım biçiminde kullanılmıştır.S.Fünun’da denenmiştir)

GÜNLÜKLERİM

Edebiyat, günlük hayatımızın önemli bir parçası. Olumlu da olumsuz da yaklaşılabilir edebiyata,ama ben olumlu yaklaşanlardanım. Olumsuz yaklaşanlar, genelde günlük dilde "edebiyat yapma","bırak edebiyatı" gibi birtakım ifadeleri kullanırlar. Laga lugayla eş bir anlama indirgenir böylece edebiyat. Güzel söz söyleme, fikirlerini güzel bir şekilde ifade etme, ilişkilerde nazik olma, beyefendi, hanımefendi olma neden kötü olsun ki!Anlamıyorum bunu.
Ben edebiyatı hep sevdim. Benim için edebiyat: okumak, düşünmek, dar dünyalarımızı genişletmek, dar kalıplarımızı kırmak,monoton hayatlarıma renk vermek, hayatın sıkıcılığını, banalliğini yıkmak, kendimizi araştırmak, bulmaya çalışmakla eş anlamlıdır. Edebiyata çok şeyler yükledim gibi ama az bile söyledim.
Edebiyatta, düşüncelerimi başkalarıyla paylaşmayı da çok seviyorum. İnternet bu paylaşım ortamlarından biri. Ne kadar paylaşabildiğim tartışılabilir,ama yine de bunu önemsiyor ve seviyorum.
Sizlerle günlüklerimi paylaşacağım. Uzun zamandan beri günlük yazıyorum. Aynı zamanda da uzun da oldu bırakalı. Bunlar eski günlüklerim. Bunları internet ortamına salacağım.İlginizi çeker veya çekmez bilmiyorum.Tabii vakit buldukça bunları yayımlamaya çalışacağım.Bunlar sonuçta vakit alan şeyler bildiğiniz gibi.
Görüşmek üzere dostlar! Sağlıkla, sağlıcakla, güzelliklerle kalın!