Türk Dili ve Edebiyatı sitesi, Edebiyat derslerine yardımcı,
20 Ekim 2008 Pazartesi
SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATI DÖNEMİ SORULARI
A) Evrak - ı Leyal - şiir B) Körebe - tiyatro
C) Tiryaki Sözleri - özdeyiş D) Afak -ı Irak - deneme
E) Avrupa Mektupları - Gezi
2. Halit Ziya Uşaklıgil'in hangi eseri türü yönünden diğerlerinden farklıdır?
A) Aşk - ı Memnu B) Mai ve Siyah
C) Kırık Hayatlar D) Kırk yıl
E) Nedime
3. Aşağıdakilerden hangisi Tevfik Fikret'in sanatçı özelliklerinden biri değildir?
A) Biçimde yaptığı değişiklikle beyit geleneğini kırar.
B) Anlamı bütün şiire yayar, serbest müstezatı geliştirir.
C) Dili dönemine oranla açık, yalın ve anlaşılırdır.
D) Aruzu Türkçeye ustalıkla uygular.
E) Şiiri canlı, devingen bir doğa, ses ve biçim güzellikleriyle belirginleşir.
4. Halit Ziya Uşaklıgil'in romanı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Geniş halk tabanlarının sorunlarını işlediği
B) Romanlarında tutarlı bir olay örgüsü olduğu
C) Gözlemlerinde gerçekçi, tutarlı olduğu
D) Dili ağır olan sanatçının, roman dilini gerçekleştirdiği
E) Bireysel yaşam ve mutluluğa gerekenden çok önem verdiği
5. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi Fecr - i Ati'ye katılmaz?
A) Celal Sahir
B) Ahmet Haşim
C) Hüseyin Cahit Yalçın
D) Refik Halit Karay
E) Emin Bülent
6. Aşağıdakilerden hangisi Fecr - i Ati sanatçılarının amaçlarından biri değildir?
A) Ulusal tarih ve kaynaklardan yararlanmak
B) Topluluğa özgü seçkin bir kitaplık kurmak
C) Batının önemli yapıtlarını çevirmek
D) Yetenekli sanatçıları toplamak, kamuoyunu aydınlatmak
E) E) Eserlerini Batı dillerine çevirmek, Batı ürünlerini tanıtmak
7. Aşağıdaki eserlerden hangisi Servet - i Fünün dönemi ile ilgili değildir?
A) Rubab - ı Şikeste B) Aşk - ı Memnu
C) Türkçülüğün Esasları D) Eylül
E) Kırk Yıl
8. Aşağıdakilerden hangisi Servet - i Fünün şiirinin özelliklerinden biri değildir?
A) Ekrem'le Hamit'in romantizmini, duygusallığını benimsemesine karşın gerçekçidir.
B) Fikret, ilkin bireyci şiirler yazsa da sonraları toplumcu, tarihi irdeleyen şiirler yazar.
C) Bu şiir karışık bir dönemin özelliklerini içerdiğinden sanatçısı, romantik. parnasçı, sembo¬listtir.
D) Tablo gibi şiir için doğaya yönelirler, doğa onlar için canlı, devinen bir resim gibidir.
E) Servet - i Fünun şiiri toplumcu, iyimser bir şiir olup bireyciliği aşmasını bilmiştir.
9. Yazarı eseriyle birlikte veeren aşağıdaki eşleş¬tirmelerden hangisi doğru değildir?
A) Tevfik Fikret - Şermin
B) Süleyman Nazif - Batarya ile Ateş
C) Mehmet Rauf - Eylül
D) Ahmet Haşim - Tiryaki Sözleri
E) Halit Ziya Uşaklıgil - Kırk Yıl
10. Yazarı yaşadığı sanat dönemiyle birlikte veren aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değildir?
A) Hüseyin Cahit Yalçın - Servet - i Fünun
B) Ahmet Haşim - Fecr - i Ati
C) Mehmet Emin Yurdakul - Milli Edebiyat
D) Abdülhak Hamit - Servet - i Fünün
E) Recaizade Ekrem - Tanzimat İkinci Dönem
11. Servet - i Fünun şiirinin ölçü, uyak anlayışı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Türkçe sözcükler, aruza uydurulmaya çalışılır.
B) Halk şiiri uyak anlayışı benimsenir.
C) İşlenilen konuya uygun ölçüler kullanılır.
D) 'Kafiye kulak içindir', görüşü geçerlidir.
E) Yalnızca Fikret, Şermin'de heceyi kullanır.
12. Aşağıdakilerden hangisi Servet - i Fünun şiirinin özelliklerinden biri değildir?
A) Bu şiirde düşünce, gerçek çatışması, kaçış esastır.
B) Konu sınırlanamaz, her şey şiire konu olur.
C) Bireycilikleri siyasal koşullara, etkilendikleri akımlara bağlanabilir.
D) Biçime gerektiği kadar önem verilmez.
E) Tablo gibi şiir ve ahenkli dize benimsenir.
13. Servet - i Fünun'da düzyazı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Halkı bilgilendirmek, aydınlatmak gibi bir amacı yoktur.
B) Diğer dönemlere oranla tiyatroya daha çok değer verilir.
C) Türkçe yetersiz bulunur, Osmanlıca'dan bol bol yararlanılır.
D) Arapça, Farsça eski - yeni sözcükler kullanılır.
E) Yeni kavramları karşılamak için yeni tamlamalar türetilir.
14. Servet - i Fünun'a yönelik aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi doğru değildir?
A) Farklı kip ve zamanlarla olay canlandırılır, eylemler zenginleştirilir.
B) Yüklem, cümlenin her yerinde kullanılır, tekdüzelik yıkılır.
C) Kesik, eksiltili, devrik cümle kullanılmaz; yalnızca kurallı cümle kullanılır.
D) Ara cümleler, 've' ile başlayan cümleler, ünlem cümleleri kullanılır.
E) Realist Fransız yazarlarından yararlanılır, artistik bir anlatım yeğlenir.
15. Aşağıdakilerden hangisi Servet - i Fünun şiirinin bir özelliği olamaz?
A) Şiirin seçkinler için olduğu görüşü yaygındır.
B) Dili ağırdır, yeni sözcük ve tamlamalar kullanılır.
C) Fransız şiirine özenilir, benzer kavram ve imgeler kullanılır.
D) 'Sanat sanat içindir' görüşü benimsenir.
E) Halk tarih ve kaynaklarına dönmeye başlanılır.
16. Aşağıdakilerden hangisi Tevfik Fikret için söylenemez?
A) Yönetimi, düzeni eleştirdiği
B) Kurtuluşu Batı bilim, tekniğinde bulduğu
C) Haksızlığa, tarihsel yanlışlık ve tutuculuğa karşı çıktığı
D) Baskılara, tek elden yönetime boyun eğdiği
E) 1901'den sonra toplumsal şiirler yazdığı
17. Cenap Şehabettin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Yalın, anlaşılır bir dili olduğu
B) Şiir, düz yazı da döneminde etkin olduğu
C) "Sanat, sanat içindir." görüşünde olduğu
D) Konularının toplumsal olmadığı, kişisel olduğu
E) Aşk, doğa ağırlıklı şiirler yazdığı
18. Aşağıdakilerden hangisi Tevfik Fikret'in eserlerinden biri değildir?
A) Nesr - i Sulh
B) Rübab - ı Şikeste
C) Haluk'un Defteri
D) Rubab'ın Cevabı
E) Tarih - i Kadim
19. Tevfik Fikret için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Çöken İmparatorluğunun kurtuluşunu Batılılaşmada bulduğu
B) Romantiklerin, parnasyenlerin etkisiyle bireysel duygularını yansıttığı
C) Çeşitli nedenlerle karamsar şiirler yazdığı
D) Sis'ten sonra (1901) yeni bir özle yazdığı
E) Önemli devlet görevlerinden bulunduğu, yönetimle uzlaştığı
20. Servet - i Fünun'da düz yazıyla ilgili aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yapılamaz?
A) Yepyeni ad ve sıfat tamlamaları oluşturulur.
B) Halkın anlayabileceği açık, yalın bir dil benimsenir.
C)Çokça sıfat,ortaç öbeği kullanılır.
D) Fransızca'dan alınan sözcükler Türkçeleştirilir.
E) Yan cümlecik, eylemsilerle zenginleştirilmiş uzun cümleler kullanılır.
21. Cenap Şehabettin'in sanatı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Şiirinde ahenge özen göstermiş, aruzdan yararlanmıştır.
B) Kişisel, sevgi ve doğa ağırlıklı duygular şiirler yazmıştır.
C) Şiiri öz, biçim açısından etkileyecek yenilikler yapmıştır.
D) Aruzdan yararlanmış, ahenge özen göstermiştir.
E) Duygu ve hayallerinin anlatımında yeni sözcük, tamlamalar kullanılmıştır.
22. Halit Ziya Uşaklıgil için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Batı, Batı kültürünü tanır, sanatta yeni bir bileşime ulaşır.
B) Aşk - ı Memnu, Mai ve Siyahla Türk romanında aşama yapar.
C) Eserlerinde gerçekçidir ve klasik anlatımcılığı dışlar.
D) O güne dek rastlanılmayan gerçekçi ruh çözümlemeleri yapar.
E) Gözlemlerinde öznel olan yazar, Batılı anlamda bir romancıdır.
23. 'Eylül' romanı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Batılı anlamda ilk psikolojik - gerçekçi roman olduğu
B) Alışılagelmiş, geleneksel aşk üçgenini işlediği
C) Kahramanlarının iç dünyalarını gerçekçi rih çözümleriyle verdiği
D) Anlatım ve betimlemelerde Halit Ziya Uşaklıgil'den etkilendiği
E) Konusunun toplumsal sorunlara yönelik olduğu
24. Aşağıdaki eserlerden hangisi Süleyman Nazif'in değildir?
A) Batarya ile Ateş B) Gizli Figanlar
C) Genç Kız Kalbi D) Malta Geceleri
E) Çal Çoban Çal
25. Fecr - i Ati için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Edebiyat - ı Cedide'ye karşıdırlar; onları izlemekten öteye gidemezler.
B) Değişik dergilerde yazarlar, bir topluluk görüntüsü veremezler.
C) Sanatı kişisel ve saygın bulurlar.
D) Bireysel özgürlüğü, çeşitliliği savunurlar.
E) Halk edebiyatına, heceye ilgi duyarlar.
SÖZ SANATLARI TEST SORULARI
1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde benzetmeye başvurulmamıştır?
A) Düştüğüm yollar gibi sonsuzdur benim tasam
Bekleyenim olsa da razıyım kavuşmasam
B) Uzan başucuma perdeyi indir
Mum, olduğu gibi kalsın akşamdan
C) Bebeklerin ulusu yok
Bebekler çiçeği insanlığımızın
D) Dökülmüş saçların omuzlarına
Bulutla örülen aya dönmüşsün
E) Tunç bir çehre parladı alevlerin rüzgârıyla
Yüksek gururlu alnı, geniş omuzlarıyla
2. Bir sözün benzetme amacı güdülerek başka bir söz yerine kullanılmasıyla yapılan sanatlı söyleyişe eğretileme denir.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde bu açıklamayı örnekleyen bir kullanım yoktur?
A) Salkım salkım mısralar gelir içimden
Türkü söylemek türkülerin başka türlüsü
B) Ben sana mecburum bilemezsin
İçimi seninle ısıtıyorum
C) Ey eski ve dayanıksız yaşam
Sürüp geldin acının kanadında
D) Kadınlar geçer yorgun bir rüzgâr gibi insanın camdan soluğu sokaklarda
E) Görüyorsun ki çakıl taşları sende
incilerse şairin kendi kalbinde kaldı
3. Aşağıdakilerin hangisinde eğretilemeye
başvurulmamıştır?
A) Çelik testereyle kestim suları
Yıkadım, duvara astım suları
B) Dertler gecikince gidip yokladım
Yırtık bohçalarda umut sakladım
C) Ağaçlar kökünden kopacak gibi
Bir türlü dinmiyor başlayan tipi
D) Ufukta pas tuttu birdenbire yaz
Gün çabucak geçti, akşam tez oldu
E) içimde kar donar, buzlar çözülür
Yağan ateş midir, kor mudur bilmem
4. Sonra koşar ayağında yıldızların nalınları
Küçük çapkın dalgacıklar bir aşağı bir yukarı
Bu dizelerde dalgalar, insana özgü özelliklerle
anlatılarak kişileştirilmiştir.
Aşağıdakilerin hangisinde aynı mecazlı söyleyiş
örneklenmektedir?
A) Kurban olam, kurban olam
Beşikte yatan kuzuya
B) Sırma saçlım, fidan boylum
Gelir sallanı sallanı
C) Sivas yollarında geceleri
Katar katar kağnılar gider
D) Geldim işte mevsim gibi kapına
Gözlerimde bulut, saçlarımda çiy
E) Erzurum'dan akar Cennet pınarı
Palandöken gülmez, nedir efkârı
5. Görünce bir kuvvetin bükülmeyen kolunu
Ne var değiştirse ayaklarım yolunu
Bu dizelerde altı çizili sözcükler "insan"ı anlatacak biçimde kullanılarak ad aktarması yapılmıştır.
Aşağıdakilerin hangisinde bu söz sanatını örnekleyen bir kullanım yoktur?
A) Gece yarısı yollara düştü obalar
Bre bu nasıl iştir Dadaloğlu
B) Karanlıkta kaldık, yalnızlıkta kaldık
İstanbul çığlık çığlığa ter döküyordu
C) Yabancı bir fısıltı söyleyecek adını
Tanıdığım bir gülüş kıvrılacak içerde
D) Bir şilep sızıyor gözlerinden
Belki Yeşilköy'de uçağa biniyorsun
E) Anıların bırakıyor seni
Sokaklar, evler, caddeler arasında
6. Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun;
Kuşların, çiçeklerin diyarı olsun.
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından
hangilerine başvurulmuştur?
A) Ad aktarması - tenasüp
B) Telmih - ad aktarması
C) Eğretileme - abartma
D) Kişileştirme-telmih
E) Tecahül-i arif - tenasüp
7. Deli gönül, neyi özler durursun?
Acınacak dostun, cananın mı var?
Dünya yansa yorganın yok içinde
Harap olmuş evin, dükkânın mı var?
Bu dizelerde aşağıdaki sanatlardan hangisine başvurulduğu söylenemez?
A) Tenasüp
B) Ad aktarması
C) istifham
D) Tecahül-i arif
E) Kinaye
8. Kimini vurguncu yaptı bu savaş
Kimini karaborsacı
Laf olur diye dost çayı içmeyenler
Mahkemelik oldular rüşvet yüzünden
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından
hangisine başvulmuştur?
A) Tezat
B) Tariz
C) Kinaye
D) Abartma
E) Ad aktarması
9. Sansürlü, sıkıyönetim günlerinin birinde Hüseyin
Cahit Yalçın, Ziya Gökalp ve beraberindekiler,
Viranbag'da öğle yemeği yiyorlarmış. Bir ara Ziya
Gökalp'in kızı Hürriyet ortadan kaybolmuş. Gökalp
kızını ortalıkta göremeyince başlamış seslenmeye:
- Hürriyet! Hürriyet!
Hüseyin Cahit, acı bir gülüşle çevresindekilere dönmüş:
Ziya Bey, hürriyetin kaybolduğunu ne çabuk fark etti! demiş.
Bu parçada, Hüseyin Cahit'in cümlesinde geçen "hürriyet" ve "ne çabuk" sözleriyle yapılan sanatlar, aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Tevriye, tariz
B) Kişileştirme, benzetme
C) Benzetme, telmih
D) Tenasüp, kinaye
E) Tecahül-i arif, abartma
10. Köroğlu'nun sevdası var başında
Gümanı var şu gönlümün başında
Leyla'yı ararken dağlar başında
Mecnun'un aşkına giriftar oldum
Bu dörtlüğün son iki dizesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?
A) Tecahül-i arif
B) Telmih
C) Eğretileme
D) Kişileştirme
E) Tevriye
11. Koca Ragıp Paşa, kütüphanesine gittiğinde rafların,kitapların toz içinde olduğunu görür ve görevliye:"Aferin, senin kadar güvenilir bir adam dahagörmedim. Sana teslim edilen kitaplara elini bilesürmemişsin!"der.
Bu parçada Koca Ragıp Paşa'nın kütüphane görevlisine söylediği sözle yaptığı sanat, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tariz
B) Tevriye
C) Tezat
D) Hüsn-i talil
E) Tecahül-i arif
12. "Akıyordu su, gösterip aynasında söğüt ağaçlarını/ Salkımsöğütler yıkıyordu suda saçlarını" dizelerinde şair, bir durumu hayali ve güzel bir nedene bağlayarak anlatmıştır.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde buna benzer özdeş bir mecazlı söyleyiş vardır?
A) Günle birlikte erir uyuklayan mor dağlar Ekilmemiş tarlalar, çalı bitiren bağlar
B) Böyle yalçın dağlarda sesiz dolaşanlar kim
Köyler, ufka dizilen tozlanmış birer resim
C) Dereler ardın sıra akmaya koyulmuş
Arıyor batan güneş seni dağlar ardında
D) Türkülerde tüter dağ dağ, yayla yayla
Köyümüz, köylümüz, memleketimiz
E) Aynalara bakma, aynalar fenalık
Denizi, sonsuz olanı düşün artık
13. Önce şiirde sevdim kavgayı
Özgürlüğü kelime kelime şiirde
Mısra mısra sevdim yaşamayı
Öfkeyi de sevinci de
Bu dizelerde belli bir imge oluşturmak için birbirleriyle ilgili kavramlar, bir arada kullanılmıştır. Bu söyleyiş özelliğine "tenasüp" denir. Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde tenasüp vardır?
A) Bir çınar altında geçer her gecem Konuşur dururum orda rüzgârla
B) Sen uyandın diye gün doğar
Şu yol sen geçtiğin için güzel
C) Sıra sıra dizilir yolun iki yanına
Eski çadırlar gibi tozlanmış ıhlamurlar
D) Gün bitti, ağaçta neşe söndü
Yaprak ateş oldu kuş da yakut
E) Paydos bundan böyle çılgınlıklara
Sert konuşmaya başladı aynalar
14. Ev kimsesizler, el veriniz kimsesizlere
Onlardır ancak el verecek kimse sizlere
Bu dizelerdeki altı çlzli sözcüklerle yapılan söz sanatı aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Ben aşığım, el göğüste yüz yerde Gel efendim del sinemi yüz yerde
B) Yetmedi eksinin gücü artıya Geçmedi denizin sözü martıya
C) Çepeçevre bahar içinde bir yer gördük Ferhat ile Şirin'i beraber gördük
D) Aranırken ayın ölgün sesini Soğuk ay öptü beyaz ensesini ,
E) Açmış kollarını yükselen çamlar
Her dalın ucundan ay nuru damlar
15. Aşağıdakilerin hangisinde yineleme (tekrir) sanatına başvurulmuştur?
A) Neden kondun a bülbül kapımdaki asmaya Ben yarimden ayrılmam götürseler asmaya
B) içime bir kurt düştü, gece gündüz yer beni Ben bu dertten ölürsem, kabul etmez yer beni
C) Kısmetindir gezdiren yer yer seni Arşa çıksan akıbet yer yer seni
D) Benim için her bir sözün kıymetlidir inciden Gözyaşlarını akıtma gel, odur beni inciden
E) Kaç gece bu sazı çaldım oturdum
Kaç gece telinden sildim ben onu
16. Her nere gidersen eyle talanı
Öyle yap ki ağlatasın güleni
Bir saatte söyle yüz bin yalanı
El bir doğru söz söylese sen inanma
Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından
hangisi ağır basmaktadır?
A) Mübalağa
C) Tariz
B) Kinaye
D) Eğretileme
E) Tecahül-i arif
17. Almış aydınlığı günler yüzünden
Geceler saçından siyah olmayı
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisine başvurulmuştur?
A)Kinaye
B) Hüsn-i talil
C)Ad aktarması
D) Tariz
E) Telmih
18. Diyorlar ki kül olmaz ateş yanmadan Denizler durulmaz dalgalanmadan Bu dizelerdeki kimi sözcükler, hem gerçek hem mecaz anlamını düşündürecek biçimde kullanılmıştır.
Aşağıdakilerin hangisinde bu dizelerdekine özdeş bir söz sanatı vardır?
A) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan Geriniyordu eski bir duvarın sıvasında
B) Eskici dükkanındaki asma saat
Çelik bir şal atmış omuzlarına
C) Ben garip çizgilerle uğraşırken baş başa Rastlamıştım duvarda bir şair arkadaşa
D) Geceleri gölgem yollarda donar Kar gibi kürürüm kendi gölgemi
E) Doğrusu çok alın teri döktük; ama değerdi
Neşe veren kasvetimiz yorgunluğu giderdi
19. Aşağıdakilerin hangisinde şair bir durumu bilmezden gelerek anlatmıştır?
A) Gönlüme dokunmadı göğsümü yırtan eller İncimi kaybetmedim kırılsa da sedefim
B) Sana varmak için verdiğim sözden Ben de anlamadım niye dönmüşüm
C) Gezdirir rüzgâr gibi üstünde yamaçların Boynuma çifte zincir, çift örgülü saçların
D) Uyu da gündüzler su gibi dinsin
Menekşe gözüne kirpikler insin •
E) Saçını rüzgâr tarar, meltem okşar yüzünü
Vücudunu gece ay, gündüz güneş kucaklar