10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI SINAVI

1.Her beyti kendi arasında kafiyeli olan manzumelerdir.Uzun manzum eserlerin çoğu kafiye rahatlığı nedeniyle bu türde yazılmıştır. Kafiyelenişi aa,bb,cc….. şeklindedir.

Yukarıdaki parçada tanıtılan nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A)Gazel   B)Mesnevi   C)Kaside D)Şarkı   E)Rubai

                2.Aşağıdakilerin hangisi İslamiyetten önceki Türk edebiyatı ürünlerinden değildir?

A)Sav    B)Sagu    C)Koşuk    D)Destan   E)Kaside

 

                3.İslam medeniyeti etkisindeki Türkçenin en eski eseri…….dir.Karahanlılar döneminde Satuk Buğra Han’a sunulduğu bilinen bu ilk eser,aruz vezniyle,mesnevi tarzında yazılmış didaktik özellikteki ahlâk,siyaset,hikmet konularını işleyen manzum bir eserdir.

Paragrafta boş bırakılan yere konması gereken eser,aşağıdakilerden hangisidir?

A)Divan-ı Hikmet       B)Divan-ı Kebir      

C)Kutadgu Bilig         D)Mesnevi     E)Divanu Lügati’t-Türk

4.Aşağıdakilerden hangisi Edip Ahmet Yükneki’nin eseridir?

A)Divan-ı Hikmet                 B)Atabetü’l-Hakayık

C)Divanu Lugati’t-Türk        D)Risaletü'n-Nushiyye

E)Kutadgu Bilig 

                5.Türkçe’nin Arapça ile koşu atları gibi yarış edebileceğini göstermek,Türk dilinin enginliğini,her duygu ve düşünceyi ifadeye elverişli olduğunu ispat etmek gibi bir düşünceyle Divanü Lügati’t-Türk adlı sözlüğü hazırlayan bu sanatçı 11.yüzyılda yaşamıştır.Onun bu eseri kültür tarihimizin çok önemli bir ürünüdür.

Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?

A)Yusuf Has Hacip            B)Ahmet Yesevi   

C)Kaşgarlı Mahmut            D)Edip Ahmet                          E)Ali Şir Nevai

                6.Eski Türk şiirinde yiğitlik,aşk,doğa...gibi temaları işleyen nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)Sagu    B)Destan    C)Mani  D)Sav     E)Koşuk

                7.Türk edebiyatının ilk tasavvuf şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A)Yunus Emre                                 B)Hacı Bektaş-ı Veli

C)Mevlana Celaleddin                    D)Ahmet Yesevi

E)Hacı Bayram-ı Veli

8.Aşağıdakilerden hangisi bilinen ilk Türk yazarıdır?

A)Yollug Tigin      B)Kül Tigin   C)Bilge Kağan

D)Kaşgarlı Mahmut         E)Yusuf Has Hacib  

                9.Türk edebiyatının ilk yazılı eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A)Kutadgu Bilig                        B)Göktürk Abideleri         C)Keşfü’z-Zünun    

D)Divanu Lügati’t-Türk          E)Atabetü’l-Hakayık

10.Türk tasavvufunun öncüsü sayılan yazarın bu eseri,dini-tasavvufi bir özelliği olan didaktik bir eserdir.Hece vezni ile yazılan eser daha sonraları Yunus Emre üzerinde çok etkili olmuştur.Yazarı bu eseri ile Orta Asya tasavvuf hareketinin en büyük rehberlerinden biri olmuştur.

Yukarıda “bu eser” dediği aşağıdakilerden hangisidir?

A)Kutadgu Bilig B)Divan-ı Hikmet C)Şikayetname         

D)Divan-ı lügati’t Türk       E)Atabetü’l hakayık     

11.Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı bir söz sanatı vardır?

A)Kapımı çalıp durma ölüm

    Açmam.

B)Mahzun durursun ağaç kardeş

    Galiba şikayet rüzgârdan

C)Herkes rakı içer az çok neşelenir.

    Bense her içişimde efkârlanırım.

D)Gün pencereden bizi gözler

     Meğerse sabah olmuş.

E)Gök mavi mavi gülümsüyordu

    Yeşil yeşil dallar arasından     

     

                12.  Güzel aşık cevrimizi

                       Çekemezsin demedim mi

                       Bu bir rıza lokmasıdır

                       Yiyemezsin demedim mi

Yukarıdaki dörtlüğün işlediği konu göz önünde bulundurularak bunun hangi edebiyatımıza ait olduğu söylenebilir?

A)Anonim Halk Edebiyatı                 B)Aşık Edebiyatı

C)Tekke edebiyatı                              D)İslamiyet öncesi Edebiyat

E)İslamiyet öncesi Sözlü Edebiyat         

         

                13.Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı bir uyak kullanılmıştır?

A)Artık demir almak günü gelmişse zamandan

    Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.

B)Karşımda hayal oldu dağlar

    Eşinden ayrılan ah çekip ağlar

C)Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi

     Gördüm...Güzel vücudunu zümrütleyen deri

D)Ömrün derinliğinde süren kaygı günleri

     Yıllarca fark içinde,hayatın hüzünleri

E)Artarak gönlümün aydınlığı her saniyede

    Bir mehabetli sabah oldu Süleymaniye’de.  

                14.Hun Türklerine ait olan ve kimilerine göre Mete Han’ın destanlaşmış hayatını anlatan Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?

A)Göç Destanı             B)Oğuz Destanı                  C)Ergenekon Destanı

D)Şu Destanı                E)Alp Er Tunga Destanı    

                15.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A)İslam öncesi Türk edebiyatında şairler “Şaman,baskı,kam” gibi adlarla anılırdı.

B)İslamlık öncesi dönemde Uygurca ve Göktürkçe diye iki dil kullanılmıştır.

C)Şiirle yazılan Orhun Yazıtlarında destan kahramanlarının hayatları anlatılır.                 

D)İslam öncesi Türk edebiyatı döneminde dil saf Türkçedir.

E)İlk İslami eserlerden olan Divan-ı Lügati’t Türk’te eski Türk şiirine ait birçok bilgi vardır.

                16.Aşağıdakilerden hangisi İslamlık öncesi Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A)Yazılı ve sözlü dönem diye ikiye ayrılır.

B)Dil ve şekil yönünden milli bir karakter taşır.

C)Şiirler kopuz eşliğinde ve dörtlük birimiyle söylenir.

D)Zengin ve cinaslı kafiyeler çok sık kullanılmıştır.  

E)İlk şiirlerin kaynağı “sığır,yuğ,şölen” gibi geleneksel törenlerdir.

                17.  I.Bir ahlâk ve öğüt kitabıdır.

                      II.Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

                      III.Beyit biriminin ve mesnevi nazım biçiminin kullanıldığı ilk eserdir.

                Bu özellikler,aşağıdaki eserlerden hangisine aittir?

A)Divanü Lügati’t-Türk                         B)Divan-ı Hikmet

C)Kutadgu Bilig                                     D)Atabetü’l-Hakâyık

E)Muhakemetü’l-Lügateyn

                18.  Aşağıdakilerden hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir?

A)İlyada,Kalevala,Oğuz Kağan

B)İlyada,Kaybolmuş Cennet,Oğuz Kağan

C)Kaybolmuş Cennet,Kalevala,Şehname

D)İlyada,Kurtarılmış Kudüs,Kelevala

E)Kurtarılmış Kudes,Şehname,Odesa  

               

                19.Aşağıdakilerden hangisi,Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A)Halkın beğenilerini,özlemlerini,duygularını yansıtır.

B)Genellikle hazırlıksız şiir söylendiği için yarım uyak kullanılır.

C)Yaygın olarak hece ölçüsü kullanılmış;ancak bazı şairler aruzla da denemeler yapmıştır.

D)Bu edebiyatta aşk,doğa ve kahramanlık gibi konulara değinilmiş,din ve tasavvufla ilgilenilmemiştir.

E)Nazım birimi olarak dörtlük kullanılmıştır.   

                20.Aşağıdakilerden hangisi Göktürkler’den günümüze kalan destandır?

A)Ergenekon                       B)Şu                           C)Oğuz Kağan

D)Türeyiş                            E)Göç    

                21.Kendine özgü yorumlarıyla yazdığı “hikmet”leri ile tanınmıştır.Heceyi kullanmış,sade bir dille söylemiştir.Orta Asya Türk edebiyatının en büyük temsilcisidir.Kendi adıyla anılan tarikatı kurmuştur.

Bu şekilde tanıtılan şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A)Yunus Emre                     B)Sultan Veled            C)Hacı Bayram Veli

D)Hacı Bektaş Veli             E)Ahmet Yesevi   

                22.Aşağıdakilerden hangisi sözlü dönem Türk edebiyatının özelliklerinden değildir?

A)Şiirlerin hece ölçüsüyle oluşturulması

B)Nazım biriminin dörtlük olması

C)Koşuk,sagu,ilahi,semai gibi nazım biçimlerinin kullanılması

D)Şiirlerin saz eşliğinde söylenmesi

E)Ürünlerin yalın bir dille ortaya konulması                 

                23.  İran destanı Şehname’de Afrasyap olarak geçen bir türk kahramanının hayatını anlatan,günümüze Divan-ı Lügati’t-Türk’te ağıt türünde bir şiirle ulaşan destan hangisidir?

A)Oğuz Kağan               B)Cengizname                          C)Battal Gazi

D)Alp Er Tunga             E)Saltuk Buğra Han     

                24.Aşağıdakilerden hangisi Tekke edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A)Konu olarak ilahi aşk işlenmiştir.

B)Bazı tekkelerde şiirler musiki eşliğinde söylenir.

C)Nazım birimi dörtlüktür,ancak beyit birimini kullanan şairler de vardır.

D)Şiirlerde süs ve söyleyişten çok anlama önem verilmiştir.

E)Bir yüksek zümre edebiyatıdır,halka ve halkın sorunlarına uzak kalmıştır.   

                25.Aşağıdakilerden hangisi Hunların destanıdır?

A)Ergenekon                   B)Göç                          C)Türeyiş

D)Şu                                E)Oğuz Kağan 

     

                26.  XI. yüzyıl dil ürünlerinden biri olan bu eserin değeri,yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak,kurallarını ve yöntemlerini bildirmek,ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez.Sözcükleri açıklarken tarih,coğrafya,folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler,toplumsal yaşayışa ilişkin ipuçları da verir.

Bu paragrafta sözü edilen eser kime aittir?

A)Ahmet Yesevi                B)Kaşgarlı Mahmut

C)Yusuf Has Hacip            D)Edip Ahmet Yükneki                     E)Ali Şir Nevai   

                27.Aşağıdakilerden hangisi doğal destanların özelliklerinden biri değildir?

A)Manzum eserlerdir.

B)Olağanüstü olaylara yer verilir.

C)Büyük kısmı halkın ağzından derlenmiştir.

D)Son bülümde şairin adı geçer.   

E)Göç,savaş,doğal afet gibi önemli olayları konu edinirler.

                28.Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değildir?

A)Şehname_Firdevsi-İran

B)Kalevala-Lanrot-Fin

C)İlliada-Homeros-Yunan

D)Oğuz Kağan-Hun Türkleri

E)Ergenekon-Uygur Türkleri  

                29.Aşağıdakilerden hangisi Atabetü’l-hakayık için söylenemez?

A)Eserin adı “hakikatlerin eşiği” anlamına gelmektedir.

B)Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır.

C)Hem beyit hem dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.

D)Bir ahlak ve öğüt kitabı özelliği taşımaktadır.

E)İçinde çok sayıda sagu,sav,koşuk gibi metinler vardır. 

30.Destanlar,doğal ve yapma destanlar olarak ikiye ayrılır.

Aşağıdakilerden hangisi doğal destan değildir?

A)Kurtarılmış Kudüs                     B)İlyada     

C)Şehname                                    D)Kalevala                   E)Chanson de Roland

                31.Aşağıdakilerin hangisinde redif yoktur?

A)Hülya serinleşen köyü,her an morartıyor

    Sessiz gelen saat başı sürdükçe artıyor

B)Durgunlaşıp bir ayna kadar parlayan suda

    Dünya güzel göründü resimleşmiş uykuda

C)Her tarafta yükseklik,her tarafta ıssızlık

    Yalnız arabacının dudağında bir ıslık  

D)Çılgın Boğaz’ın taşta kilitlendiği günde

    Zincirlere vurdun deli deryayı önünde

E)Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol

    Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol

                32.Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?

A)Düğününde acı şerbet içildi

    Gelinlik esvabın dar mı biçildi.          

B)Civan da canına böyle kıyar mı?

    Hasta başın taş yastığa koyar mı?

C)Ne şair yaş döker,ne aşık ağlar

    Tarihe karıştı eski sevdalar.

D)Benim çektiğimi kimler çeker

    Gözlerim kanlı yaşlar döker.

E)Karşıda İstanbul beyaz ve tülden

    Dağılan yapraktan,son açan gülden.

                33.Aşağıdaki dizelerin hangisinde yarım uyak vardır?

A)Bir varlığı istemekle hâlâ,sersem

    Dünyaları eskitip geçenler her dem

B)Onlar ki öz olmakla ün almışlardır

     Yükseklere çok düşünce salmışlardır

C)”Yalnız duyan yaşar” sözü derler ki doğrudur

     “Yalnız duyan çeker” derim,en doğru söz budur.  

D)Esrârını âlemin bilen bir insan

     Kaygıyla sevinci bir tutar her yandan

E)Bir şanlı saray gökleri sarmıştı kolu

    Şahlar eşiğine yüz sürmüştü yolu

                                               

CEVAP ANAHTARI

1.B    2.E    3.C    4.B   5.C    6.E   7.D    8.A     9.B    10.B    11.C   12.C    13.D

14.E    15.C    16.D    17.C    18.A   19.D    20.A   21.E   22.C   23.D   24.E   25.E  26.B    27.D    28.E   29.E    30.A    31.C   32.C    33.C  

9.SINIF TÜRK DİLİ ve EDEBİYATI SINAVI

1.Edebiyat,bir güzel sanat dalıdır.Bütün sanatlar gibi,edebiyat sanatı da öğrenilmez.Onun ancak bilimi öğretilebilir.Yani demek istiyorum ki,sanat,bilimden sonra gelir ve her sanatçı,işin bilim yanını öğrendikten sonra,kendi sanatını kendini oluşturur.Edebiyat kitapları da bilimi öğretme bakımından yararlıdır.

Aşağıdaki yargılardan hangisi bu parçanın düşüncesi ile çelişir?

A)Bilim öğrenmeden sanat yapılamaz.

B)Edebiyat bir güzel sanat dalıdır.

C)Edebiyat kitapları edebiyat sanatını da öğretir.     

D)Edebiyat kitaplarıyla edebiyat bilimi öğretilir.

E)Sanatçı,bilimi öğrendikten sonra kendi sanatını kendi oluşturur.

    2. .  Aşağıdaki tanımlardan hangisi yanlıştır?

a. Anlam bütünlüğü taşıyan ikiden çok mısra kümesine bent denir.

b. Mısra sonlarında, ayrı anlamdaki kelimelerdeki ses benzerliğine kafiye denir.

c. Divan şiirinde ve onun etkisinde kalan şiirlerde anlam bütünlüğü taşıyan iki mısraya beyit denir.

d. Ölçülü mısra kümeleriyle kurulan yazı şekline nazım, nazımla ortaya konmuş kısa eserlere dörtlük denir.             

e. Ölçü ve uyak geleneğine bağlı olmayan yazılara nesir denir.

     3.               I.   Görünce bir kuvvetin bükülmeyen kolunu

                            Ne var değiştirse de ayaklarım yolunu

                     II.    Hasretinle her dem bağrım deliktir

                            Kül oldu vücudum yanıktır

                     III. Karışmasın kimse benim karıma

                            Rahm etmesin gören ah u zarıma

                     IV  Gökyüzünde tüten olsam

                           Yeryüzünde biten olsam

                      V. İstinye Körfezi’nde bu akşam garipliği

                            Bir mihnetin sonunda teselli kadar iyi

Yukarıdaki beyitlerin hangisinde, redif kullanılmamıştır?

 a. I        b. II              c. III              d. IV        e. V     

   4. Sağ yanımda homurdayan, ak köpüklü engin mavilik… İsyan eden bir insan gibi üzerimde engin bir mavi kubbe… kandillerini yakmış; sessizlik içinde huzur bulan bir derviş sanki.”

Yukarıdaki parçada “benzeyen” varlıklar aşağıdakilerden hangileridir?

a. İnsan- dalga             b. Su- köpük        c. Deniz- gökyüzü

d. Sular- gökyüzü        e. İnsan- gökyüzü         

   

   5. “Yaşamı anlayabilmek için tek şey yeterli değil. Umut, büyük bir öğretmendir; ama, umutsuzluk da büyük bir öğretmendir. Merak büyük bir öğretmendir; ama, şaşkınlık da öyledir. Yaşamın kendisi de bir öğretmendir de ölüm de”

Bu parçada belirtilenlerle asıl anlatılmak istenen nedir?

a. Hayat, engellerle dolu olduğundan bazen çok sıkıcı gelebilir insana

b. İyimser kişilerin mutlu olması çok da zor değildir.

c. İnsanlar dış dünyayı duyuları ve duygularıyla anlamak durumundadır.

d. Gerçek yaşam, kitaplarla değil, deneyimlerle güzelleşir.

e. Yaşamı anlayabilmek, olumlu ve olumsuz durumları bir arada düşünmekle mümkündür.    

      

6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde dört ögesi de bulunan bir teşbih vardır?

A)Sarar yırtık bir yağmurluk gibi hüzün gönlümü

B)Yarım bir kızartı içindedir gökyüzü

C)Puslu bir çisenti arkasında kalsın ay

D)Sıla kızgın bir deniz,yaksın,dağlasın

E)Oralarda kaldı bir yanı,bir yanım buralarda.  

 

 7. Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilal.

Yukarıdaki dizede,aşağıdaki edebi sanatlardan hangileri vardır?

A)Teşhis-mecaz-ı mürsel

B)Benzetme-mecaz

C)Açık istiare-telmih

D)Hüsn-i talil-telmih

E)Teşhis-İstiare     

   8. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif vardır?

A)Sönmüş saçlarında son damla ışık

     Ve yüzleri duman kadar dağınık

B)Bir düşün içinde gibi her akşam

     Geçer bu sokaktan binlerce adam

C)Umut gözlerinde ölü bir bakış

    Bulamadılar nedir ki,yaz kış

D)Çığlık bir bükülüş dudaklarında

    Dolaşırlar şehrin sokaklarında

E)Sanki yalvaran bir duadır onlar

    Bir nehir,bu nehir her akşam akar  

   

   9. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?

A)Geniş kanatları boşlukta simsiyah açılan

    Ve arkasında güneş doğmayan büyük kapıdan

B)Yaşamak zevki nedir bilmez ölümden korkan

     Gür bir imanla damarlarda ateşten bir kan

C)Geçince başlayacak bitmeyen sükûnlu gece

    Guruba karşı bu son bahçelerde keyfince

D)Ya şevk içinde harap ol,ya aşk içinde gönül

     Ya lâle açmalıdır göğsümüzde yahut gül

E)Böyle bir dersi alan ruha vatan dar görünür

    Daima başka sefer,başka ufuklar görünür    

     

   10. Aşağıdakilerden hangisi teşhise(kişileştirme) örnek olarak gösterilemez?

A)Islak tavandan içeriye sinirli bir ışık süzüldü.

B)Bütün masallar yaylanın koynunda büyüdü.

C)Destanlar suyunu,Sakarya nehrinden aldı.    

D)Yayla insanı durgun,vurdumduymaz bir göl gibidir.

E)Yaylanın sesi yanık,türküsü acıklıdır.

   11. Çalıkuşu,tamamıyla eski Çalıkuşu olmuştu.Geçici bir fırtına ile örselendikten sonra tekrar güneşe kavuşan taze çiçekler gibi günden güne açılıyordu.

Yukarıdaki parçada birbirine benzetilenler,aşağıdakilerden hangisinde bir arada verilmiştir?

A)Çalıkuşu-çiçekler           B)Fırtına-çiçekler

C)Çiçekler-güneş               D)Çalıkuşu-güneş

E)Fırtına-Çalıkuşu             

    

   12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yarım uyak vardır?

A)Bir varlığı istemekle hâlâ,sersem

    Dünyaları eskitip geçenler her dem

B)Onlar ki öz olmakla ün almışlardır

    Yükseklere çok düşünce salmışlardır

C)Benim çektiğimi kimler çeker

    Gözlerim kanlı yaşyar döker   

 

D)Esrârını âlemin bilen bir insan

     Kaygıyla sevinci bir tutar her yandan

E)Bir şanlı saray gökleri sarmıştı kolu

    Şahlar eşiğine yüz sürmüştü yolu

   13. .Ellerim takılırken rüzgârların saçına

          Asıldı arabamız bir dağın yamacına

          Her tarafta yükseklik,her tarafta ıssızlık

          Yalnız arabacının dudağında bir ıslık

Bu dörtlüğün uyak düzeni aşağıdakilerden hangisidir?

A)Düz uyak           B)Sarma uyak     C)Çapraz uyak

D)Cinaslı uyak      E)Örüşük uyak  

 

   14. Edebiyatta insana ait özellikler kurmaca bir yapıyla verilir. Bu yapı içinde gerçek dünya değiştirilir. Okuyucuya estetik bir zevk verecek biçimde şekillendirilir. Bu nedenle edebî metinlerin dili günlük dilden farklı bir yapıdadır. Mecazlı ifadelere sıkça başvurulur.

Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

A)Edebiyat insana ait özellikleri kurmaca bir yapıyla verir.

B)Edebî metinlerde gerçek dünya değiştirilerek verilir.

C)Edebî metinlerde okuyucuya estetik zevk vermek amaçlanır.

D)Edebî metinler gelenekle sıkı bir ilişki içindedir.  

E)Edebî metinlerde işlenmiş bir dil vardır.

   15. Edebî metinler kurmaca bir yapıya sahiptir. Bu kurmacanın malzemesi gerçek ve gerçekliktir. Edebî metnin yapısını meydana getiren bütün ögeler somut olarak vardır. Gerçek ve gerçeklik günlük hayatta çok farklı görünüş ve kılıklarda karşımıza çıkar.

Yukarıdaki parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A)Edebî metinlerin malzemesi gerçekliktir.

B)Edebî metni meydana getiren ögeler somut olarak vardır.

C)Edebî metinler kurmacadır.

D)Edebî metinlerde kullanılan dil işlenmiş bir dildir.              

E)Edebî metinlerdeki gerçeklik günlük hayattan farklı bir gerçekliktir.

   16.Aşağıdaki dizelerin hangisinde ulama yoktur?

A)İstanbul’un öyledir baharı

B)Bir aşk oluverdi âşinalık

C)Aylarca hayal içinde kaldık

D)Zannımca Erenköyü’nde artık    

E)Görmez felek öyle bir baharı 

     

    17.Aşağıdaki beyitlerin hangisinde tunç kafiye vardır?

A)Eyvah ne yer yâr kaldı

    Gönlüm dolu âh u zâr kaldı

B)Tabiplerde ilaç yoktur yarama     

    Aşk deyince ötesini arama

C)Meraklanma,gönlüm dağlardan yüce

    Bir gün değil,beş gün değil,her gece

D)Bildir bana nerde,nerde Yarab

    Kim attı beni bu derde Yarab

E)Süratle nasıl da değişti halim

    Almaz bunu havsalam,hayâlim.

    18.Aşağıdaki beyitlerin hangisinde cinaslı kafiye vardır?

A)Bir bölük turnaya sökün dediler

    Yürekteki derdi sökün dediler

B)Sihrine uğrattın şaşırttın beni

    Aşk ateşi ile pişirdin beni

C)Veysel der ismini koymam dilimden

    Ayrı düştüm vatanımdan ilimden

D)Geçti istemem gelmeni

     Yokluğunda buldum seni

E)Vurdu beni zalim,kanlı yaramaz

     Gayet çoktur,değil benim yaram az   

   19.Aruz ölçüsü(vezni) ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A)Hecelerin uzunluk-kısalık gibi ses değeri bakımından denk olmasına dayanır.

B)Arap edebiyatında ortaya çıkmıştır.

C)Türk dilinin yapısına uygundur.    

D)Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.

E)Mısra sonlarındaki bütün heceler kapalı sayılır.

   20.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?

A)Hece ölçüsü,bir şiirin bütün dizelerinin eşit sayıda heceden oluşması esasına dayanır.

B)Yazılış ve okunuşları aynı ancak anlamları farklı sözler cinaslı kafiyeyi oluşturur.

C)Bir dizenin sonundaki bir sözcük başka bir dizenin sonundaki sözcüğün sonunda geçiyorsa buna tunç uyak denir.

D)Aruz ölçüsü sözcükteki kapalı ve açık hecelerin belli bir düzen içinde alt alta gelmesiyle oluşan bir ahenk içerir?

E)Dize sonlarında anlamları ve görevleri aynı olan ses veya sözlere uyak denir.  

 

    21. Evleri var hâne hâne

          Benleri var dâne dâne

          Saramadan kâne kâne

          Görmedin mi ah civan Aliş’imi

   Yukarıdaki dörtlük ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Redif kullanılmıştır.  

B) a a a b şeklinde kafiyelenmiştir.

C) Zengin kafiye kullanılmıştır.

D) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

E) “Kana kana” söyleyişi kafiye için “kâne kâne” olmuştur.

    22. Ak tüylü köpektir koyun sürüsüyle
        Seğirtir kaval sesinde sağa sola

        Çobandır köyün yamacında

        Yayar davarı da çömelir

         Meşe dallarının altına

Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik vardır?

A) Lirik           B) Dramatik                C) Didaktik

D) Epik           E) Pastoral   

   

   23. Kara gözler, kara gözler
         Kararmış kara gözler,
          Gemim deryada kaldı,
          Yelkenim kara gözler.

Bu dörtlükteki en belirgin edebi sanat, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tecahül-i arif
B) Kinaye
C) Mübalağa
D) Teşbih
E) Cinas            

    24.  Tarihsel ve sosyal alandan hareketle dille gerçekleştirilen edebî metinler de diğer güzel sanat eserleri gibi döneminden izler taşır. Çünkü döneminde hâkim olan ahlâk ve estetik anlayışına uygun olarak kaleme alınmıştır bu metinler.

Yukarıdaki parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdaki seçeneklerden hanginde verilmiştir?

A)Edebî metinler oluşturduğu dönemin özelliklerini üzerinde taşır.

B)Edebî metinler şairin düşünce dünyasının yansımasıdır.

C)Edebî metinler sosyal çevreden etkilenir.

D)Edebî metinlerde tarihsel olaylar işlenebilir.

E)Ahlâk ve estetik edebî metinlerin en önemli parçasıdır.  

   25. Yunus Emre 13. yüzyılda Anadolu’da yaşamış mutasavvıf bir şairimizdir. Tasavvuf düşüncesinde dünya geçici bir yer olarak görülmektedir. Çünkü asıl olan ölümden sonra sürdürülecek hayattır. Gerçek mutluluğa ancak orada ulaşılabilir. Bu dünya geçicidir; burası yalnızca ahirete hazırlık yeridir. Bu anlayış tasavvuf düşüncesinin esasıdır.

Yunus’u dönemindeki bu düşünceyle şiir yazmaya iten etmen aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmektedir?

A)Dini yaşayış

B)Dönemindeki Zihniyet     

C)Sanat

D)Tarihi faktörler

E)Savaşlar

                                                               

 CEVAP ANAHTARI

1.C    2.D    3.E     4.C     5.E     6.A    7.A    8.D    9.B    10.D   11.A    12.C  13.A

14.D    15.D     16.D    17.B    18.E    19C     20.E   21.A  22.E   23.E  24.A   25.B

DÜNYAMIZ KAÇ SEÇENEKLİ?

Hayatı algılayışımız üzerinde düşünüyorum bazen .Gençlerin hayata bakışına takılıyorum. A,b,c,d,e şıklarının haricinde hayalleri yok sanki. Hayatlarında alternatiflere yer yok gibi. Alfabenin diğer harflerini kullanmak, o harfleri de hayallerine katmak gibi düşünceleri yok gibi. Beş seçenekli bir dünya nasıl bir dünyadır acaba? Dar bir dünya olduğundan kuşku duymuyorum gerçi ama, bunu gençlere anlatabilmek çok zor.

10.sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1.yazılı için klasik çalışma soruları (Öğün Yayınları)

1.  Edebiyat-tarih ilişkisini açıklayınız.  (12)

2. Din-Edebiyat ilişkisini açıklayınız.  (13)

3. Türk edebiyatının ana dönemleri kaça ayrılır? (18)

4. İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatı kaç bölümde incelenir? (18-19)

5. İslamiyet'ten önceki Türk edebiyatında sözlü edebiyat ürünlerini yazınız.   (18)

6. İslamiyet'ten önceki Türk edebiyatında sözlü dönemin özellikleri nelerdir?  (18)

7. İslamiyet’ten önceki Türk edebiyatının  yazılı döneminde hangi ürünler vardır? (19)

8. İslamiyet’in etkisiyle gelişen Türk edebiyatının “Geçiş Dönemi” de denen bu dönemindeki ürünler nelerdir? (20)

9. a) İslamiyet’in etkisiyle gelişen Türk edebiyatı kaç kolda gelişmiştir?  (21)

    b)Türk halk şiirinin özellikleri nelerdir? (21)

10. Divan edebiyatının belirleyici özellikleri nelerdir?  (21)

11. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatının dönemleri nelerdir? (22-23)

12.  Geçiş dönemi eserleri Türk yazı dilinin hangi tarihi döneminde yazılmıştır? (26)

13. Batı Türkçesi kaç devreye ayrılır,  yazınız.  (27)

14. Türkler tarih boyunca hangi alfabeleri kullanmışlardır?  (27-28)

15. Dede Korkut Hikâyelerinde kaç hikâye vardır ve kaçıncı yüzyılda yazıya geçirilmişlerdir? (44)

16. Dede Korkut Hikâyelerinin özelliklerini beş maddede yazınız.  (44)

17. Dede Korkut Hikâyelerinin önemi  hangi özelliğinden kaynaklanır?  (43)

18. Halk hikâyelerinin konuları genellikle nelerdir? (52)

19. Halk hikâyelerinin özelliklerini yazınız. (52-53)

20. Konuları aşk olan halk hikâyelerinden üç örnek veriniz.   (52)

21. Cengnamelerde Hz.  Ali hangi “tip”i temsil etmektedir? (61)

22.  a)Türk halk hikâyelerinin bölümleri nelerdir,  yazınız.  (60-61)

       b) Arap kaynaklı halk hikâyelerine iki örnek veriniz.  (61)

23. Ashab-ı Kehf kıssasının nazım biçimi nedir? (68)

24. Mesnevi nazım biçimi hakkında bilgi veriniz.  (Bölümleri,  özellikleri)  (67)

25. Mesnevi nazım birimi nedir? (67)

26. Hamse nedir,  hamse sahibi iki şair adı yazınız? (67)

27. Türk edebiyatında ilk mesnevinin adı ve yazarını yazınız; Mevlana,  Yunus Emre,  Süleyman Çelebi,  Fuzuli,  Nâbi ve Şeyh Galip’ten birer mesnevi eser ismi yazınız.  (68)

28. Mesneviler,  günümüz edebiyatında hangi edebi türün yerini tutmaktaydı?

29. Türk edebiyatının Batılı anlamda ilk hikâye örneklerinden kabul edilen eser ve yazarını yazınız.  (73)

30. Türk edebiyatındaki ilk yerli hikâye örneklerini yazan kimdir ve eserinin adı nedir?   (73)

31. Tanzimat hikâyelerinde işlenen temalar nelerdir? (73)

32. Servetifünun hikâyesinin özellikleri nelerdir?

33. Milli edebiyat döneminde en çok işlenen konular nelerdir? (79-80)

34. Milli edebiyat dönemi hikâyecilerinden üç yazar ismi yazınız.  (80)

35. Milli edebiyat bildirgesi sayılan yazı,  hangi dergide kim tarafından hangi başlıkla yayımlanmıştır? (81) (Ömer Seyfettin’in biyografisi)

36.  Ömer Seyfettin’in üç hikâye kitabının ismini yazınız.  (81)

37. Milli edebiyat akımının (döneminin) öncü isimlerini yazınız.  (81)

38.  Ömer Seyfettin eserlerini hangi konular oluşturmaktadır? (81)

39. Fiilimsiler ve çeşitleri ile ilgili sorular

40. İmla Kuralları ve Noktalama işaretleri konularında sorular