Bu Blogda Ara

Türk Dili ve Edebiyatı sitesi, Edebiyat derslerine yardımcı,

29 Kasım 2019 Cuma

10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI SINAVI






1.Her beyti kendi arasında kafiyeli olan manzumelerdir.Uzun manzum eserlerin çoğu kafiye rahatlığı nedeniyle bu türde yazılmıştır. Kafiyelenişi aa,bb,cc….. şeklindedir.

Yukarıdaki parçada tanıtılan nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?

A)Gazel   B)Mesnevi   C)Kaside D)Şarkı   E)Rubai

                2.Aşağıdakilerin hangisi İslamiyetten önceki Türk edebiyatı ürünlerinden değildir?

A)Sav    B)Sagu    C)Koşuk    D)Destan   E)Kaside
 
                3.İslam medeniyeti etkisindeki Türkçenin en eski eseri…….dir.Karahanlılar döneminde Satuk Buğra Han’a sunulduğu bilinen bu ilk eser,aruz vezniyle,mesnevi tarzında yazılmış didaktik özellikteki ahlâk,siyaset,hikmet konularını işleyen manzum bir eserdir.

Paragrafta boş bırakılan yere konması gereken eser,aşağıdakilerden hangisidir?

A)Divan-ı Hikmet       B)Divan-ı Kebir      
C)Kutadgu Bilig         D)Mesnevi     E)Divanu Lügati’t-Türk

4.Aşağıdakilerden hangisi Edip Ahmet Yükneki’nin eseridir?

A)Divan-ı Hikmet                 B)Atabetü’l-Hakayık
C)Divanu Lugati’t-Türk        D)Risaletü'n-Nushiyye
E)Kutadgu Bilig 

                5.Türkçe’nin Arapça ile koşu atları gibi yarış edebileceğini göstermek,Türk dilinin enginliğini,her duygu ve düşünceyi ifadeye elverişli olduğunu ispat etmek gibi bir düşünceyle Divanü Lügati’t-Türk adlı sözlüğü hazırlayan bu sanatçı 11.yüzyılda yaşamıştır.Onun bu eseri kültür tarihimizin çok önemli bir ürünüdür.

Bu parçada aşağıdaki sanatçıların hangisinden söz edilmektedir?

A)Yusuf Has Hacip            B)Ahmet Yesevi   
C)Kaşgarlı Mahmut            D)Edip Ahmet                          E)Ali Şir Nevai

                6.Eski Türk şiirinde yiğitlik,aşk,doğa...gibi temaları işleyen nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?

A)Sagu    B)Destan    C)Mani  D)Sav     E)Koşuk

                7.Türk edebiyatının ilk tasavvuf şairi aşağıdakilerden hangisidir?

A)Yunus Emre                                 B)Hacı Bektaş-ı Veli
C)Mevlana Celaleddin                    D)Ahmet Yesevi
E)Hacı Bayram-ı Veli

8.Aşağıdakilerden hangisi bilinen ilk Türk yazarıdır?

A)Yollug Tigin      B)Kül Tigin   C)Bilge Kağan
D)Kaşgarlı Mahmut         E)Yusuf Has Hacib  

                9.Türk edebiyatının ilk yazılı eseri aşağıdakilerden hangisidir?

A)Kutadgu Bilig                        B)Göktürk Abideleri         C)Keşfü’z-Zünun    
D)Divanu Lügati’t-Türk          E)Atabetü’l-Hakayık

10.Türk tasavvufunun öncüsü sayılan yazarın bu eseri,dini-tasavvufi bir özelliği olan didaktik bir eserdir.Hece vezni ile yazılan eser daha sonraları Yunus Emre üzerinde çok etkili olmuştur.Yazarı bu eseri ile Orta Asya tasavvuf hareketinin en büyük rehberlerinden biri olmuştur.

Yukarıda “bu eser” dediği aşağıdakilerden hangisidir?

A)Kutadgu Bilig B)Divan-ı Hikmet C)Şikayetname         
D)Divan-ı lügati’t Türk       E)Atabetü’l hakayık     

11.Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı bir söz sanatı vardır?

A)Kapımı çalıp durma ölüm
    Açmam.

B)Mahzun durursun ağaç kardeş
    Galiba şikayet rüzgârdan

C)Herkes rakı içer az çok neşelenir.
    Bense her içişimde efkârlanırım.

D)Gün pencereden bizi gözler
     Meğerse sabah olmuş.

E)Gök mavi mavi gülümsüyordu
    Yeşil yeşil dallar arasından     
     
                12.  Güzel aşık cevrimizi
                       Çekemezsin demedim mi
                       Bu bir rıza lokmasıdır
                       Yiyemezsin demedim mi

Yukarıdaki dörtlüğün işlediği konu göz önünde bulundurularak bunun hangi edebiyatımıza ait olduğu söylenebilir?

A)Anonim Halk Edebiyatı                 B)Aşık Edebiyatı
C)Tekke edebiyatı                              D)İslamiyet öncesi Edebiyat
E)İslamiyet öncesi Sözlü Edebiyat         
         
                13.Aşağıdaki dizelerin hangisinde farklı bir uyak kullanılmıştır?

A)Artık demir almak günü gelmişse zamandan
    Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan.

B)Karşımda hayal oldu dağlar
    Eşinden ayrılan ah çekip ağlar

C)Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi
     Gördüm...Güzel vücudunu zümrütleyen deri

D)Ömrün derinliğinde süren kaygı günleri
     Yıllarca fark içinde,hayatın hüzünleri

E)Artarak gönlümün aydınlığı her saniyede
    Bir mehabetli sabah oldu Süleymaniye’de.  

                14.Hun Türklerine ait olan ve kimilerine göre Mete Han’ın destanlaşmış hayatını anlatan Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?

A)Göç Destanı             B)Oğuz Destanı                  C)Ergenekon Destanı
D)Şu Destanı                E)Alp Er Tunga Destanı    

                15.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A)İslam öncesi Türk edebiyatında şairler “Şaman,baskı,kam” gibi adlarla anılırdı.
B)İslamlık öncesi dönemde Uygurca ve Göktürkçe diye iki dil kullanılmıştır.
C)Şiirle yazılan Orhun Yazıtlarında destan kahramanlarının hayatları anlatılır.                 
D)İslam öncesi Türk edebiyatı döneminde dil saf Türkçedir.
E)İlk İslami eserlerden olan Divan-ı Lügati’t Türk’te eski Türk şiirine ait birçok bilgi vardır.

                16.Aşağıdakilerden hangisi İslamlık öncesi Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A)Yazılı ve sözlü dönem diye ikiye ayrılır.
B)Dil ve şekil yönünden milli bir karakter taşır.
C)Şiirler kopuz eşliğinde ve dörtlük birimiyle söylenir.
D)Zengin ve cinaslı kafiyeler çok sık kullanılmıştır.  
E)İlk şiirlerin kaynağı “sığır,yuğ,şölen” gibi geleneksel törenlerdir.

                17.  I.Bir ahlâk ve öğüt kitabıdır.
                      II.Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
                      III.Beyit biriminin ve mesnevi nazım biçiminin kullanıldığı ilk eserdir.

                Bu özellikler,aşağıdaki eserlerden hangisine aittir?

A)Divanü Lügati’t-Türk                         B)Divan-ı Hikmet
C)Kutadgu Bilig                                     D)Atabetü’l-Hakâyık
E)Muhakemetü’l-Lügateyn

                18.  Aşağıdakilerden hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir?

A)İlyada,Kalevala,Oğuz Kağan
B)İlyada,Kaybolmuş Cennet,Oğuz Kağan
C)Kaybolmuş Cennet,Kalevala,Şehname
D)İlyada,Kurtarılmış Kudüs,Kelevala
E)Kurtarılmış Kudes,Şehname,Odesa  
               
                19.Aşağıdakilerden hangisi,Halk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A)Halkın beğenilerini,özlemlerini,duygularını yansıtır.
B)Genellikle hazırlıksız şiir söylendiği için yarım uyak kullanılır.
C)Yaygın olarak hece ölçüsü kullanılmış;ancak bazı şairler aruzla da denemeler yapmıştır.
D)Bu edebiyatta aşk,doğa ve kahramanlık gibi konulara değinilmiş,din ve tasavvufla ilgilenilmemiştir.
E)Nazım birimi olarak dörtlük kullanılmıştır.   

                20.Aşağıdakilerden hangisi Göktürkler’den günümüze kalan destandır?

A)Ergenekon                       B)Şu                           C)Oğuz Kağan
D)Türeyiş                            E)Göç    

                21.Kendine özgü yorumlarıyla yazdığı “hikmet”leri ile tanınmıştır.Heceyi kullanmış,sade bir dille söylemiştir.Orta Asya Türk edebiyatının en büyük temsilcisidir.Kendi adıyla anılan tarikatı kurmuştur.

Bu şekilde tanıtılan şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?

A)Yunus Emre                     B)Sultan Veled            C)Hacı Bayram Veli
D)Hacı Bektaş Veli             E)Ahmet Yesevi   

                22.Aşağıdakilerden hangisi sözlü dönem Türk edebiyatının özelliklerinden değildir?

A)Şiirlerin hece ölçüsüyle oluşturulması
B)Nazım biriminin dörtlük olması
C)Koşuk,sagu,ilahi,semai gibi nazım biçimlerinin kullanılması
D)Şiirlerin saz eşliğinde söylenmesi
E)Ürünlerin yalın bir dille ortaya konulması                 

                23.  İran destanı Şehname’de Afrasyap olarak geçen bir türk kahramanının hayatını anlatan,günümüze Divan-ı Lügati’t-Türk’te ağıt türünde bir şiirle ulaşan destan hangisidir?

A)Oğuz Kağan               B)Cengizname                          C)Battal Gazi
D)Alp Er Tunga             E)Saltuk Buğra Han     

                24.Aşağıdakilerden hangisi Tekke edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A)Konu olarak ilahi aşk işlenmiştir.
B)Bazı tekkelerde şiirler musiki eşliğinde söylenir.
C)Nazım birimi dörtlüktür,ancak beyit birimini kullanan şairler de vardır.
D)Şiirlerde süs ve söyleyişten çok anlama önem verilmiştir.
E)Bir yüksek zümre edebiyatıdır,halka ve halkın sorunlarına uzak kalmıştır.   

                25.Aşağıdakilerden hangisi Hunların destanıdır?

A)Ergenekon                   B)Göç                          C)Türeyiş
D)Şu                                E)Oğuz Kağan 
     
                26.  XI. yüzyıl dil ürünlerinden biri olan bu eserin değeri,yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak,kurallarını ve yöntemlerini bildirmek,ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez.Sözcükleri açıklarken tarih,coğrafya,folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler,toplumsal yaşayışa ilişkin ipuçları da verir.

Bu paragrafta sözü edilen eser kime aittir?

A)Ahmet Yesevi                B)Kaşgarlı Mahmut
C)Yusuf Has Hacip            D)Edip Ahmet Yükneki                     E)Ali Şir Nevai   

                27.Aşağıdakilerden hangisi doğal destanların özelliklerinden biri değildir?

A)Manzum eserlerdir.
B)Olağanüstü olaylara yer verilir.
C)Büyük kısmı halkın ağzından derlenmiştir.
D)Son bülümde şairin adı geçer.   
E)Göç,savaş,doğal afet gibi önemli olayları konu edinirler.

                28.Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğru değildir?

A)Şehname_Firdevsi-İran
B)Kalevala-Lanrot-Fin
C)İlliada-Homeros-Yunan
D)Oğuz Kağan-Hun Türkleri
E)Ergenekon-Uygur Türkleri  

                29.Aşağıdakilerden hangisi Atabetü’l-hakayık için söylenemez?

A)Eserin adı “hakikatlerin eşiği” anlamına gelmektedir.
B)Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılmıştır.
C)Hem beyit hem dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.
D)Bir ahlak ve öğüt kitabı özelliği taşımaktadır.
E)İçinde çok sayıda sagu,sav,koşuk gibi metinler vardır. 

30.Destanlar,doğal ve yapma destanlar olarak ikiye ayrılır.

Aşağıdakilerden hangisi doğal destan değildir?

A)Kurtarılmış Kudüs                     B)İlyada     
C)Şehname                                    D)Kalevala                   E)Chanson de Roland

                31.Aşağıdakilerin hangisinde redif yoktur?

A)Hülya serinleşen köyü,her an morartıyor
    Sessiz gelen saat başı sürdükçe artıyor

B)Durgunlaşıp bir ayna kadar parlayan suda
    Dünya güzel göründü resimleşmiş uykuda

C)Her tarafta yükseklik,her tarafta ıssızlık
    Yalnız arabacının dudağında bir ıslık  

D)Çılgın Boğaz’ın taşta kilitlendiği günde
    Zincirlere vurdun deli deryayı önünde

E)Hiç yolcusu yokmuş gibi sessizce alır yol
    Sallanmaz o kalkışta ne mendil ne de bir kol

                32.Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır?

A)Düğününde acı şerbet içildi
    Gelinlik esvabın dar mı biçildi.          

B)Civan da canına böyle kıyar mı?
    Hasta başın taş yastığa koyar mı?

C)Ne şair yaş döker,ne aşık ağlar
    Tarihe karıştı eski sevdalar.

D)Benim çektiğimi kimler çeker
    Gözlerim kanlı yaşlar döker.

E)Karşıda İstanbul beyaz ve tülden
    Dağılan yapraktan,son açan gülden.

                33.Aşağıdaki dizelerin hangisinde yarım uyak vardır?

A)Bir varlığı istemekle hâlâ,sersem
    Dünyaları eskitip geçenler her dem

B)Onlar ki öz olmakla ün almışlardır
     Yükseklere çok düşünce salmışlardır

C)”Yalnız duyan yaşar” sözü derler ki doğrudur
     “Yalnız duyan çeker” derim,en doğru söz budur.  

D)Esrârını âlemin bilen bir insan
     Kaygıyla sevinci bir tutar her yandan

E)Bir şanlı saray gökleri sarmıştı kolu
    Şahlar eşiğine yüz sürmüştü yolu

                                               


CEVAP ANAHTARI

1.B    2.E    3.C    4.B   5.C    6.E   7.D    8.A     9.B    10.B    11.C   12.C    13.D
14.E    15.C    16.D    17.C    18.A   19.D    20.A   21.E   22.C   23.D   24.E   25.E  26.B    27.D    28.E   29.E    30.A    31.C   32.C    33.C  




Hiç yorum yok: